Haftaların özeti peşinde koşarken yavaş yavaş bir seneyi daha kapatıyoruz. Özetlerin yapısı ve sunumu konusunda her hafta yeni bir tecrübe, fikir daha katmaya çalışıyorum. Bu seferki denemem kategorilere ayırma oldu. Belki böylesi bazıları için daha kolay olabilir. Bence hepsine en azından bir göz gezdirin (bu özetlere yönelik bir hevese girdim ama ‘hayırlısı’ diyelim).

Gelelim 8-14 Aralık 2014 arasında ekranımdan geçen yüzlerce, binlerce şey arasından kenara not alıp paylaşmaya değer bulduklarıma.

Genel Yaşam

• Bana en çok sorulan sorulardan biri “bu kadar farklı şeyi yapmaya, bakmaya, yetişmeye nasıl zaman buluyorsun?”. Kendime ait adını koymadığım bir düzen var, toparlayabilirsem mutlaka yazacağım. O zamana kadar Forbes’taki şu güzel makale aklınızda bulunsun (bunu galiba ilk yayınlandığında Twitter’da paylaşmıştım, bazılarınıza tekrar olabilir).
• Ukrayna merkezli Kofta, insan bedenini kimi zaman taklit eden, kimi zaman tamamlayan ürünler tasarlıyor. Hayli enteresan. Biraz da ürpertici.

• Seattle merkezli dijital ajans The Cut, 1910-2010 yılları arasındaki 100 yıl süresince kadın saçlarına yönelik akımları 1 dakikalık videoya sığdırdı. Bu sayede 15 milyonun üstünde izlenmeye ulaştı. Kişisel favorim 70’ler.

• İnternette yanlış bilgi nasıl yayılıyor? Mehmet Atakan Foça yazmış.

• Blogumun en çok okunan yazılarından biri uçakla seyahat tavsiyelerine dair olanı. Uçağa has değil ama o yazıda da değindiğim bir detay yeni bir çözüme kavuşmuş. Koltuk aralarındaki kol dayama bölümünün paylaşımı kimi zaman sinir harbine dönüşüp yolculuğu berbat edebiliyor. Sorigami adlı bir site buna yönelik kağıt katlama sanatıyla eğlenceli ve işe yarar bir çözüm geliştirmiş. Patent başvurusu bile var!

• Sodalı içecek pazarının lideri Coca-Cola ABD’de tüketimi dibe vuran süt piyasasına girmeye hazırlanıyor. Mike ve Sue McClokskey tarafından kurulan Fairlife markasını satın alan şirket 2015’te yoğun bir tanıtım kampanyasına hazırlanıyor. FairLife’ın ilginç bir özelliği var. %100 süt tabanlı olmasına rağmen kendine has bir teknolojiyle tamamen sütten elde edilen su, tereyağı, protein, vitamin, mineral ve fruktoz ile optimum dengeye kavuşturuluyor. Yani bir sağımda kalsiyum oranı düşük bir süt toplandıysa diğer sağımdan elde edilen kalsiyumla destekleniyor ve normal seviyeye ulaştırılıyor. Hiçbir yapay bileşen kullanılmıyor. Kesinlikle iyi fikir. Sitesinde birçok sorunun cevabı var. Türkiye’ye gelir mi bilmiyorum ama tadını epey merak ettim doğrusu (Bizim gıda şirketlerimiz de site ve içeriğinden biraz ders çıkarır umarım. Ders gibi marka olmuş).

https://www.youtube.com/watch?v=S83hsrD9ukk

• TIME dergisi her sene olduğu gibi Yılın İnsanı seçimiyle gündemde. Adayları içeren kısa liste ilginç. Halk oylamasında kazanan Hindistan Lideri Narendra Modi oldu. Editörlerin seçimiyse…
• Son olarak geçen hafta koymam gereken ama unuttuğum bir şey: çok enteresan işlere imza atan Adbusters sitesinin icat ettiği ve tahmin ettiğiniz sebeplerden dolayı pek duyulmayan bir özel gün var: Hiçbir Şey Satın Almama Günü. ABD’de 28 Kasım’da, dünyada 29 Kasım’da ‘kutlanıyor’. İşin garibi aklıma bile gelmedi. Takvime işaretliyorum bu sefer.
• 2014’e ait bir güzel foto-özet de The Atlantic ve inFocus gözünden geliyor.
• Bir tane de CNN International’dan.
• Bir tane de TIME dergisinden.
• Wikileaks’in Kurucu ve Sözcüsü Julian Assange siyasi sığınmacı olarak ‘hapis hayatı yaşadığı’ Ekvador Başkonsolosluğu’nda 4. yılını geride bıraktı.
• Dünya CIA’nın ortaya çıkan sistematik işkencesiyle sarsıldı (müzik dinletme gibi garip seçenekler de içeren bu işkence metodlarını bizzat kurumun bilimcileri geliştirmiş ve işkence eğitmenlerine 80 milyon dolar ödenmiş). CIA temsilcisi ise kurumunu “biz oraları pek bilmiyorduk, hazır değildik, zaten işkence bir işe de yaramadı” diyerek savundu. Bu konudaki en iyi web derlemesini Washington Post’un sitesinde buldum. Devlet her zulmü için bir bahane bulabilme yeteneğine sahip. Allah bizleri devletlerden korusun (toplantının tamamı).
• Evlilik dışı çocuk sahibi olma konusunda dünyada sonuncuymuşuz.

Teknoloji / İnternet Dünyası

• Bir müşterinin tecavüze uğraması sonucu özel şoförlü araç kiralama hizmeti Über Hindistan’da yasaklandı. Haklı bir soru: Über adam olur mu?
• Apple kullanıcıları artık işletim sistemini ücretsiz güncelliyor. Linux hep öyleydi. Para verilerek sahip olunan Windows ise Microsoft’un Office ile beraber can damarlarından biri. Bu hafta Credit Suisse tarafından düzenlenen bir konferansta Windows’un ücretsiz olma ihtimalinin olup olmadığına yönelik merakı Microsoft’un COO’su Kevin Turner “saçmalayın” anlamına gelen bir tarzda cevapladı.
• Windows demişken Windows 10 üstünde çalışan Cortana’nın görüntüleri de bu hafta sızdı.

• Mashable 2014’te yayınladığı en iyi yazılardan bir seçki yapmış.
• IAB Türkiye’nin online video tüketimine yönelik bir rapor yayınladı.
• Global Web Index 2014 Q3 raporuna göre Türkiye’de en çok kullanılan 10 mobil uygulama sırasıyla: Facebook, Google Maps, Youtube, Whatsapp, Facebook Messenger, Twitter, Google+, Instagram, Skype ve Foursquare. Google+’ın Instagram’dan çok yüklenmiş olması ilginç.
• Elektronik oyunların kontrol cihazlarına yönelik muhteşem bir infografik. Çoğuna dokundum ben!
• Elektronik oyunların babası Ralph Baer 92 yaşında öldü. Kendisi 1922 yılında Almanya’da doğmuş, yahudilere yönelik baskılardan dolalyı 1938’de ailesiyle ABD’ye göç etmişti. Elinden çıkan en popüler cihazlardan biri de aşağıdaki TV oyun konsolu Magnavox Odyssey‘di.

• Google, ürün ve hizmetlerini 12 yaş ve altı çocukların daha kolay ve güvenli kullanabilecekleri şekilde güncellemeye hazırlanıyor.
• Yeni bir Silikon Vadisi mümkün mü?
• iOS üstünde FTP, SFTP gibi ihtiyaçları olanlar için Transmit iOS diye güzel bir şey var.
• Facebook sonunda arkadaşlarımızın paylaşımları arasında arama yapmamıza izin veriyor. Şimdilik sadece ABD’de hizmette. Dünyada en çok şeyin paylaşıldığı sitede arama yapabilmenin potansiyelini hayal edin. Bir ara neden şu ana kadar bunu yapamadığımızı konuşuruz.
• Tam olarak nasıl anlatacağım bilmiyorum ama arka planda çalışan ve telefonunuzun lensine düşen her görüntüyü ve mikrofonuna ulaşan her sesi kaydeden bir uygulama düşünün. Ekranınızı meşgul etmediği için pilinizi de yemiyor. Bir nevi gizli kamera da diyebiliriz. Polisin uygulamalarının kaydedilmesinin yasak olduğu ülkeler için iyi diyorlar. Sitesi de tam buna odaklanmış. Şimdilik sadece Android platformunda çalışıyor. Alibi ile tanışın.
• 2015’te SEO alanında varlığını hissettirecek 7 büyük trend.
• Business Insider kendince yılın en iyi iPhone uygulamalarını seçmiş.
• Benzer bir listeyi de ‘dükkan sahibi’ Apple yapmış.
• Tinder‘ı bilen bilir sanırım. Yaşanan ‘ilginç’ maceraları derleyen bir Instagram hesabı varmış. 500 bin takipçiye doğru koşuyor! Bayağı güldüm doğrusu.
• Eski bir Apple çalışanı şirket sırlarını paylaştığı için hapse mahkum oldu (ayrıca bundan kazandığı 4,5 milyon doları da tazminat olarak ödemek zorunda kalacak).
• Xiaomi markasını duydunuz mu bilmiyorum ama Uzakdoğu’nun cep telefonu pazarında fırtınalar estiriyor. Android tabanlı (ancak Google hizmetlerini içermeyen) bu platformun Çin dışına açılmasındaki esrarengiz gecikmenin sebebi de belli oldu: patent dertleri.
• Eric Fischer tam 6 milyar 341 milyon 973 bin 478 tweet mesajını yazıldığı yere göre atlasa yerleştirerek dünyanın en detaylı Twitter haritasını çıkartmış.
• Facebook’un sadece beğen düğmesiyle ilerleyemeyeceği belli. Peki sırada ne var? Mesul Müdür Zuckerberg cevaplıyor.

• Instagram’da en çok beğeni toplayan fotoğraf kategorilerinden biri uçaktan çekilenler. Bu konudaki en haksız avantaja sahip kişilerse pilotlar. Ancak paylaşılan karelere bakılırsa hosteslerin ‘iniş ve kalkışta cep telefonlarınızı kullanmayınız’ uyarılarını pilotlar pek takmıyor. ABD Havacılık Kurumu olaya el atmış. Olayın önü arkasıyla ilgili güzel ama çoooook uzun bir yazıya buyrun.
• Adını anmışken; Twitter’da Instagramlaşmak uğruna mobil uygulamasının fotoğraf arayüzüne yeni filtreler ekledi (‘en güzel takılar için sayfamıza bekleriz’ yorumlarını nerede yapacağız peki?).
• Twitter’ın kurucularından Evan Williams’a “hocam Instagram aldı yürüdü, ne diyorsunuz?” diye sormuşlar o da “valla hiç s*kimde değil” minvalinde bir cevap vermiş. Böyle bir cevap bayağı da ‘umrunda’ olduğunu gösterir bence ama neyse.
• Kıyamet yaklaşıyor olmalı: Apple stylus için patent başvurusu yaptı!
• Business Insider tüm zamanların en çok izlenen Youtube videolarından bir liste yapmış. İzlerken Rusların Peppe’si olarak adlandırabileceğimiz Masha’nın tam bir fenomene dönüştüğünü fark ettim. Listedeki birçok videoyu izlemediğimi şaşırarak fark ettim. Ve unutmadan; Susan Boyle ne oldu acaba? Her şeyi nasıl çabuk tüketiyoruz.
• Wall Street Journal’ın haberine göre Youtube rakip sitelere geçme ihtimaline karşı popüler üyelerine epey para saçıyormuş.
• Bu arada aklımızda olsun, Youtube Uzak Asya ülkelerindeki mobil uygulamasına offline (internete bağlı değilken) video izleyebilme desteği getirdi. Bu yaygınlaşırsa reklam sektöründe yeni bir soluk getirebilir. Bir diğer yenilik ise yüklediğimiz videolardan animasyonlu GIF yapabilme özelliği. Şimdiye kadar harici uygulamalarla yaptığımız bu işlemi artık doğrudan Youtube içinde yapmak mümkün. GIF bir türlü ölmüyor. Üstelik yenilikler bununla kısıtlı da değil. İzleyelim, öğrenelim.

https://www.youtube.com/watch?v=mP-U93ouY44

• E-consultancy, sene sonu toparlamalarında sosyal mecraların son durumlarını özetlemiş.
• Fransız web yayıncıları sitelerindeki reklamların görüntülenmesini engellediği ve para kaybetmelerine yol açtığı için Adblock Plus uygulamasını mahkemeye vermeye hazırlanıyor. Bu gerçekten enteresan işte.
• Memleket nereden icap ettiyse Osmanlıca derdine düştü (şu sayfadaki linklere baktıktan sonra size ne kadar anlamlı geliyor bilemiyorum). Bir okurum da klavye kısmına eğilmiş.
• Samsung’un yapay gerçeklik kaskı satışa çıktı.
• Dünyanın en büyük teleskobunda önemli bir eşik daha aşıldı.
• Spotify öncesi dönemin yıldızı Grooveshark 2015’te internet radyosunu hayata geçirmeye hazırlanıyor. Olmayacak duaya amin buna derler.
• Apple’ın ilk çalışanı Bill Fernandez şirketin ilk yıllarını, Steve Jobs’un Steve Wozniak ile ilk nasıl karşılaştığını anlattı.
• Artık internete bağlanan cihazların (internet of things) da bir sosyal ağı var.
• Sony’nin sistemine sızanların (Kuzey Koreli hackerlar olduğu söyleniyor) ortaya döküp saçtığı belgeler interenti sallamaya devam ediyor. Benim canımı en çok iç sunumları acıttı. Bakarken gözüm aktı, içim parçalandı. Bu filmlerin arkasında bu sunumlar olduğunu kim tahmin ederdi? Bu olay başka bir tartışmayı da alevlendirdi: çalınan bilgilerin haberini yapmak ne kadar ahlaki? Önemli bir soru gerçekten.
• Sony’nin hack vakası ardından FBI yaptığı açıklamada: ‘bu o kadar gelişmiş ve karmaşık bir saldırı ki aynı taktikle şirketlerin %90’ını alaşağı edebilirlerdi’ dedi.
• Google’ın küçük becerikli aracı Chromecast‘e misafir modu desteği geldi (şimdilik sadece Android uyumlu).
• Bir Medium makalesi sayesinde senelerdir aklıma bile gelmeyen bir girişimi hatırladım: Internet Underground Music Archive! Dijital tarihe meraklı olanlara söz konusu yazı harika bir derleme. Dijital müziğin Napster ile geri dönülmez bir yola girmeden önce kaçırdığı tarihi bir fırsatı anlatıyor (ben okudukça bunların hepsini hatırlıyorum; yaşlanıyor muyum nedir?).
• Microsoft ile Bitcoin flörtünden daha enteresan ne olabilirdi? Sadece Bitcoin ile ödeme yaparak satın alabileceğiniz lüks saat sayılır mı?
• Hayatını Microsoft’un çatısı altında sürdüren Nokia’nın dünyaya en büyük hediyesi -bence- navigasyon uygulaması. Bir süredir APK dosyasıyla kullanıyordum, bu hafta Android için resmen kullanıma sunuldu.
• Cep telefonlarından bahsetmişken tasarım, güvenlik ve teknoloji alanında epey iddialı bir yapıya sahip OnePlus One‘ı gördünüz mü? Bir bakmanızda fayda var (Cyanogen‘in zaferi de denebilir).

https://www.youtube.com/watch?v=2GqExKSwTEA

• iPhone 6 çok ince olduğu için eğiliyor diye üzülenlere müjde. Daha da incesi çıktı: vivo X5Max. Sadece 4,7mm!
• Cep telefonuna yeterince para vermediğini düşünenler için de Lamborghini’nin 88tauriteaser kodlu telefonundan söz etmiş olayım (6 bin dolar).
• Küçük bir ihtimalle cep telefonlarından usanmış olabilirsiniz. Bu anlamda yalnız değilsiniz. Zira hiçbir işe yaramayan bir plastik parçasından ibaret NoPhone, 2 binden fazla sattığını duyurdu. ABD’de yaşıyorsanız 12 dolara bir tane de siz alabilirsiniz. Bu fırsatı kaçırmayın.
• İnternet tarihinin en tartışmalı sitelerinden The Pirate Bay, sunucularının bulunduğu şirkete yapılan polis baskını sonucunda kapandı.
• Twitter da 2014 özetini blogunda yayınladı. Dünya (Futbol) Kupası hakkında en çok mesaj atılan etkinlik olarak tarihe geçti. Twitter tarihinin en çok retweet edilen ve favorilere alınan mesajıysa 2014 Oscar Töreni sırasındaki o meşhur selfie olmuş (ben şahsen bu karede enteresan olan nedir hala anlayabilmiş değilim).

If only Bradley's arm was longer. Best photo ever. #oscars pic.twitter.com/C9U5NOtGap

— Ellen DeGeneres (@EllenDeGeneres) March 3, 2014

• Twitter yılı özetler de Facebook durur mu? Elbette durmaz (ne yazık ki Türkiye’ye özel bir özet yok). Ama yeni yıla girdikten sonra en azından kendi özetinize bakmayı unutmazsınız herhalde, değil mi?
• İspanya’da yürürlüğe giren yeni yasayla haber içeriğinden parçalar kullanmak bile telif bedeline bağlanınca Google News hizmeti perdeleri kapattı.

İnternet Girişimleri

• Geleneksel haber sitelerinin işkenceye dönüşen arayüzlerinden ve tarzlarından sıkıldıysanız buyrun nayn.co‘ya.
• Yeni bir okul mümkün mü? The New School mümkün diyor.
• Aldığı son yatırımın ardından Soundcloud’un toplam değeri 1,2 milyar dolara ulaştı.
• Bittorrent şirketi (bu protokolün geliştiricisinin bir şirketi ve sitesi olduğunu biliyorsunuzdur) Maelstrom kod adıyla bireyler arası -p2p diyelim- bir web tarayıcısı üstünde çalışıyor. Hayli heyecanlandırıcı.

Tasarım / İnovasyon

• Evrensel renk kataloğu Pantone, tasarım şirketi Sub Rosa ile çalışarak 2015’in rengini belirledi: 18-1438 Marsala.
• Kurulduğu günden bu yana araç güvenliğine dair pek çok inovasyonu hayatımıza sokan Volvo yeni dönemde Drive Me konseptiyle insansız araçlara yöneliyor. Tek bir düğmeye basarak gaz, fren ve direksiyonu aracın sensör ve bilgisayarlarına teslim ediyorsunuz. Trafikteki TEK gerçek tehlike insan.

https://www.youtube.com/watch?v=4kUseXBFllE

• Bir grup bilimcinin 15 yıllık çalışması sonuç verdi ve dünyanın ilk biyonik sutyeni hayata geçti. Bu sutyen memenin durumuna göre şekil alıyor. Geriyor ya da serbest bırakıyor. Mesela çok hoplamalı bir anda sarsıntıyı engellemek için sıklaşıyor, stabil ortamlarda gevşeyerek rahatlatıyor. Kadın olmak NE KADAR zor. Erkek olduğum için her an şükrediyorum.
• Meme deyince aklıma geldi (o değil). Microsoft’un bir ARGE ekibi çok yemek yediği zaman sahibini uyaran bir sutyen üstünde çalışıyordu. Ne oldu o acaba?
• ABD Deniz Kuvvetleri uzaktan kumandalı casus balık yapmış. Yakında suya indiriliyormuş. Vira bismillah!
• Ford, araç içi bilgi ve eğlence sistemi Sync’in üçüncü versiyonunu tanıttı. İşin en garip tarafı, yeni versiyon Microsoft altyapısını terk ederek Blackberry QNX platformuna geçti. Vallahi de öyle oldu. Neler sunuyor geliştiren takımın liderinin ağzından dinleyelim / izleyelim:

https://www.youtube.com/watch?v=lhjZf0i6qaU

• Evde yatağa uzanıp krallar gibi film izlemek gibisi var mı? IKEA da öyle düşünmüş.

• Facebook sayfamda Ekim ayında tanıttığım Hemingwrite cihazı üretime geçmek için Kickstarter’da fon topluyor. Fakat fiyatı bana hayli yüksek geliyor.
• Dijital ve analog notları birleştirmek için bir deneme daha: Mod Notebooks.

• Defter demişken; Moleskine’nin 2015 koleksiyonu 82 farklı deftere sahip.
• Geoo: her bisikleti elektrikli hale getiren özel tekerlek. #iyifikir.
• Vardama: Size özel kıyafetler. Üstelik asla leke tutmuyor!
• 79 dolarlık Juse güneş enerjisiyle cep telefonunuzu şarj etmeyi vaat ediyor. Bunu zamanında Nokia da denemiş ancak verimli olmadığı için vazgeçmişti.
• Maker: ürünler ve geliştiricilerinin ağzından hikayeleri. Hastasıyım böyle sitelerin.

Kültür – Sanat

• Beatles’ın hala gündemde kalmayı başaran tek üyesi Paul McCartney yeni klibinde hologram olarak yer alacak. Hologram deyince Sosyal Medya programından bir bölümümüz aklıma geldi (Beatles’ın 2010 yılına kadar hiçbir dijital platformda yer almadığını biliyor muydunuz?).
• İnsansız hava araçlarıyla çekilen videolar yeni bir sanat akımı olarak ilerliyor (geçen gün drone ile çekilen bir porno dahi gördüm. Merak edenler için Google: Drone Boning). Quartz sitesi ise 2014’ün en iyi 17 drone videosunu derlemiş. Hepsi de nefes kesici. En ilginçlerinden biri Çin’de (normalde drone uçurmanın yasak olduğu) Yasak Şehir’deki. Yönetmen kayıt sonrası tutuklanmış. Adı üstünde; Yasak Şehir!

• Microsoft’un Kurucusu Bill Gates bu yıl boyunca okuduğu en iyi kitapları paylaşmış. ßen de böyle bir şey yapayım fırsat bulursam blogda.
• İrlanda’da bir sergide adamın biri 8 milyon paund değerindeki Monet tablosunu yumruklayarak yırttı. ABD’deki bir sergideyse Picasso’ya ait bir eser çalındı.
• Sanat deyince hep aklıma geliyor; Spektaküler Şehir Heykelleri blogunu HERKES bilmeli. Bana kahkaha attıran ender bloglardan (yürek burkan görüntülere hazır olun).
• 2014″te Youtube’da en çok hangi filmin fragmanı izlenmiş, biliyor musunuz? Grinin 50 Tonu. Haydi bir de siz izleyin bakalım:

• Star Wars’un yaratıcısı George Lucas Star Wars’un fragmanını hala izlememiş (ne geniş adammış mübarek).
• Benim için en sevindirici haberlerden biri: Orhan Pamuk’un son romanı Kafamda Bir Tuhaflık çıktı.

[box type=”info”]Bu derleme hoşunuza gittiyse ilgilenebilecek diğer dostlarınızı haberdar etmek için yazının sonunda yer alan düğmeler aracılığıyla paylaşabilirsiniz.

Yine aşağıda yer alan ‘Yeni yazılardan ilk sen haberdar ol’ bölümünde kayıt olarak haftalık özetler dahil blogumda yer alan tüm yeni yazılardan anında haberdar olabileceğinizi de hatırlatmak isterim.

Yorumlarınızı ve benim gözümden kaçan gelişmelere dair ekleyeceklerinizi ise yorumlarda beklerim.[/box]

Hepinize iyi Pazarlar!