Arada hakkımdaki olumsuz eleştirilere denk geliyorum. Genellikle 'boş-beleş adam' ya da 'anca konuşuyor' ekseninde dönüyor. Arkadaşlar ben gazeteciyim. İşim okumak, yazmak, konuşmak, derlemek. Baraj mı yapayım? Bina mı dikeyim? Roket mi atayım, ne istiyorsunuz 🙂
Bu yazının ilham kaynağı yukarıdaki Twitter mesajım. Uzun bir metin olacağını tahmin ediyorum. Konu nihayetinde yukarıdaki 3-4 satıra bağlanacak. Neredeyse tamamı basit bir Google aramasıyla -hatta bu siteyi ziyaret ederek dahi- ortaya dökülecek hayatım (kim olduğum, ne yaptığım, ne ürettiğim) denk geldiğim bazı eleştirilerde karşıma o kadar sık çıkıyor ki, en azından kendi sitemde bir cevabı olsun istedim.
Laf sokmak, haset etmek, nefret kusmak için değil, samimi olarak merak eden birine denk gelirsem “Bak yazdım canım kardeşim, lütfen aç oku.” diye yollarım belki.
TRT Haber’de (dile kolay) 138 hafta boyunca ekranlarınıza taşıdığımız Sosyal Medya benim için her anlamda ilginç bir süreç oldu. Yayın hayatına Nagehan Alçı ile başlayan bu programın ilk konuğu Mirgün Cabas ve bendim. 13. bölümün ardından sunuculuğunu üstlenme teklifi geldiğinde şaşırmadım desem yalan olur. Benim için her açıdan zor, çetrefilli, yeni ama heyecan verici bir süreç olacağını tahmin ediyordum. Duyurusunu bu blogda yazarkenki ruh halimi bile dün gibi hatırlıyorum.
Şöyle demişim o yazıda:
Çok samimi olmam gerekirse, korkuyorum. Benim için hayati önem taşıyan bu fırsatı değerlendirebilmek için elimden geleni yapacağım. Umarım etrafımda bunu başarmamı isteyenler düşmemi isteyenlerden fazla olur; yol gösterir, el verir, yardım eder de alnımın akıyla bir işi daha kotarmış olmanın mutluluğunu yaşayabilirim. Kendimi anne-babasının yanında harikalar yaratırken misafirlikte utanıp arka odaya kaçma planı yapan çocuklar gibi hissediyorum.
Sosyal Medya’nın yaz tatiline gireceği (Erdal Kaplanseren, Özgür Alaz ve Banu Saatçi’nin konuk olacağı) 139. bölümü Gezi Parkı eylemleri sürecinde maruz kaldığım biber gazından dolayı yapamamıştık. Haftalık dahi olsa TV programının stresini, derdini ancak yapan bilir. Ülkenin karışık gündemine rağmen tatil hepimize (ama sanıyorum en çok da bana) iyi gelmişti.
Yeni bölümlere ne zaman başlayacağımızı, içerikte neler değiştirebileceğimizi konuştuğumuz sıralarda TRT Haber yönetimi yeni yayın döneminde programın devam etmeyeceğini bildirdi. Böylelikle televizyon dünyasının o sıradan süreci Sosyal Medya için de işlemiş oldu. Bir program yayın hayatına geçtiği anda bitmeye doğru geri sayım da başlar. Hepsi bir gün, bir sebeple biter. Başka bir şeye vesile olur; en olmadı kattığı sayısız tecrübe ve anıyla hafızadaki yerini alır.
Programla ilgili ilk blog yazımda şunu söylemişim:
İnsanların beklentilerinde bir sınır yok ancak 1 saatlik bir televizyon programına her şeyi sığdırmak mümkün değil. Benden beklentiler de hiç azımsanacak boyutta değil.
Geçen zamanın ardından en isabetli öngörümün bu olduğunu anladım. Ulusal bir haber kanalında RTÜK başta olmak üzere birçok dengeyi gözeterek (ama genellikle sınırları epey zorlayarak) yaptığımız yayınlarda 600’den fazla konuk ağırladık. Televizyonlarda; hatta kimi örneklerinde bence dünyada ilk defa gündeme getirilen (örneğin dijitalleşmenin teolojik etkileri, peygamberlerin bugün yaşasaydı tebliğ için sosyal medyayı kullanıp kullanmayacağı gibi) konulara yer verdik.
Bu yazıda nihayete eren programımız ardından neler yaptığımızı, hangi konulara değindiğimizi özetle aktarmak istiyorum. Bütün bölümleri tek tek sayıp-dökmek gibi bir niyetim (imkanım) elbette yok.
Fikirlerimi paylaşmak için gazete sayfam, televizyon ve radyo programlarım, konferanslarım gibi birçok seçeneğim var. Bu bloguysa hepsinin dışında zihnime dair özel saydığım, özendiğim konulara ayırmak istiyorum. Ama bazen istemeyerek de olsa güncel meselelere yer vermek zorunda kaldığım oluyor. Bu yazı da onlardan biri. Ama ‘anafikri‘ bu blogun meşrebine kesinlikle yaraşan cinsten.
19 Ocak 2013 Cumartesi gecesi yaptığımız Sosyal Medya programında epeydir üstünde kafa yorduğumuz ve ekip olarak hep işlemek istediğimiz ‘yeni nesil hayranlık’ konusunu ele aldık. Bu konuda elimizdeki en büyük kitle futbol taraftarlarıydı. Ancak onlar yeniliklerden yeterince nasiplenen bir grup değildi. Zira hala olayın özü stadyumlarda ve taraftar grupları arasında geçiyor. Fikstür ve puan tablosu gibi iki klasik eksende, geleneksel bir süreç var. Yeni medya bir araçtan öte değil.
Ama müzikte işler değişiyor.
Kitlelerin harcı her dem ‘müzik’
Bu alanda karşımızda Türkiye’de de hayli etkin olan iki büyük grup vardı: Justin Bieber (JB) ve One Direction (1D) hayranları. Her iki grup da internetin yeni nesil araçlarından fazlasıyla faydalanıyor ve internet tarafından şekillendiriliyordu. Bu düzen içinde bazen kendilerinin interneti şekillendirdiği yanılgısına da kapılabiliyorlardı (örneğin bir konuyu Twitter’da en çok konuşulanlar -TT- arasına sokmak onlara bir gövde gösterisi, bir şeyin ispatı gibi görünüyordu).
Justin Bieber
Yaşım itibariyle JB ve 1D türevi nicelerine şahitlik ettim. Hepsine delicesine, kendini parçalarcasana hayran olanları gördüm. Üç beş sene sonra hepsi yeni idoller bulup yollarına devam etti. Bu piyasa hiçbir şöhretin 5 seneden fazla dayanmasına müsade edemez. Yapılan şey özünde bir pazarlama faaliyeti. Para kazanma telaşı. Hayranlar dışında kimsenin derdi müzik değil. Bu, her yeni kuşağa en az bir kere yutturulan eski bir piyasa oyunu.
Sosyal Medya adlı bir TV programıyla ekran karşısına çıkınca herkesin gözünde Sosyal Medya Uzmanı olarak kodlanıyorsunuz. Olmadığımı her fırsatta dile getiriyorum. Hiçbir zaman ağzımdan böyle bir kelime çıkmadı, bana atfedildiği her örnekte karşı çıktım.
Ve kendini öyle tanımlayanları da saygıyla karşılıyorum. Hiçbirini sınamadım, sorgulamadım, yermedim.
Herhangi bir sunumunda bu resmi kullanmamış hiç kimse ‘Sosyal Medya Uzmanı oldum’ diyemez. Her sosyal medya olayına bu resim mutlaka girmelidir.
Buna karşılık hayatımıza popüler anlamıyla gireli 5-6 yıl olmuş, adına ajanslar açılalı daha 2-3 sene geçmiş bir kavramın nasıl bu kadar çabuk, bu kadar fazla (ve genç) uzmana sahip olduğunu elbette düşündüm. Diğer yandan beyaz yakalı jargonunda çok afilli bir mertebe olmayan ‘uzmanlık’ için bunca kişinin delice bir iştahla koşmasına da hep şaşırdım.
[box type=”note”]Şahsen uzmanlığı sosyal medya eksenine değil, iletişimdearıyorum. Esas marifetin sosyal medya araçlarına hakim olmak değil, iletişimi bilmek olduğunu düşünüyorum. İyi bir iletişimcinin (kaçınılmaz olarak) sosyal medyaya da hakim olması gerektiğini savunuyorum. Zira yapılan iş özünde marka ve müşterisi arasında mümkün olduğunca kalıcı ve anlamlı bir iletişim kurma çabasından ibaret. Mecra, kapasite ve yeteneklerinin farklılığı benim gözümde küçük ayrıntılar olarak kalıyor.[/box]
Dün gece Sosyal Medya‘da konuklarım Bülent Somay, Başak Temel ve Levent Pekcan‘dı. Konumuz ise sanallık ve gerçeklik kavramıydı. Çok duyduğumuz, ne olduğuna dair çok fikrimiz olduğunu sandığımız bu kavramlara teknik ve felsefi yönleriyle baktık. Bence 116 bölümü geride bırakan Sosyal Medya program tarihinin en dolu, en ilginç fikirlere sahne olan bölümlerinden biriydi.
Twitter’da değil ama Facebook ve sözlüklerdeki yansımalarına bakarsak -en azından bizim yorum yapmaya eğilimli izleyici kitlemiz- pek yüz vermedi bu konulara. Olsun. Bu konunun televizyonda konuşulmuş olmasından bile fazlasıyla memnunum. İzleyici koltuğunda tespit yapmak kolay ama televizyon dediğimiz mekanizmada gelenekseliğin biraz ötesinde sohbet etmek bile artık ‘sıradışı’ ne yazık ki.
Sosyal Medya programı hakkında ayrıca bir yazı düşünüyorum ama bahsi açmışken esas meseleye girmeden bir geniş parantez daha açayım.
Sosyal Medya bir sohbet programı. Ürün incelemesi, web site tanıtımı, girişimci destekleme veya bunlar gibi hiçbir misyonu yok. Derdimizin özü medya dünyasının ‘en köklü ve yaygın tek yönlü mecrası’ televizyonda sosyal medya araçları kullanarak olabildiğince izleyicileriyle etkileşim kurabilen bir sohbet programı yapmak.
Kimi zaman konuları sosyal medyaya dair esnettiğimiz oluyor elbette ama asıl amaç sosyal medya muhabbeti yapmak değil. Yine de şu ana kadar sosyal medyaya dair pek üstünde durulmayan pek çok site, hizmet ve felsefik / sosyolojik / antropolojik yansımalara da ziyadesiyle baktık.
Bu böbürlenme kısmını başka bir yazıda yapacağım; burada kesiyorum.
Dün geceki programda konuştuğumuz konuların ana başlıklarını bir de burada ele alalım istedim. Amacım biraz da sizi de biraz düşünmeye davet edip, fikirlerinizi öğrenmek. Başlayalım:
Sanal kavramı özünde ‘sanmak’ eyleminden besleniyor. Yani aslında var olan (belki de olmayan) ancak bizim varmışçasına; yani gerçek kabul ettiğimiz, hissettiğimiz, sandığımız şeyleri anlatıyor. Yani çoğunun kafasında canlanan ‘siber‘ (cyber) kavramından farklı.
Buradan yola çıkarsak sanallığın içinde steril bir algıyı varsayıyoruz. Daha da ötesi her ayrıntısıyla etrafımızı kuşatan unvan, itibar, şan, şöhret, kariyer, cinsiyet, milliyet, aidiyet, taraftarlık gibi pek çok fiziki duvarın göğüs gerebileceği apayrı bir evren ve bileşenlerden söz ediyoruz.
Program boyu sorguladığımız da tam buydu işte: sanal dediğimiz şey gerçekten sanal mı, gerçek mi? Örneklerle somutlaştıralım:
Abdullah Gül ile beraber geçirdiğimiz 1 haftalık ABD ziyaretinin ardından San Fransisco – Ankara – İstanbul rotasında 17 saati bulan yorucu ama keyifli bir yolculukla memlekete döndük. Seyahat boyunca yaşananları önceki yazılarımda özetlemiştim: 1, 2. Ziyaretle ilgili bu son yazımda hem son iki günü özetlemek hem de genel bir toparlama yapmak istiyorum.
Sosyal Medya isimli televizyon programıyla tanışmam, konuk olarak çağrılmam sayesinde olmuştu. TRT Haber kanalında Nagehan Alçı’nın sunduğu programa ilk konuk olarak Mirgün Cabas ve ben davet edilmiştik. 13 hafta sonra sunucu koltuğuna oturacağımı tahmin etmezdim elbette.
‘Sosyal medya’ çok geniş bir kavram. Sosyal ağları kapsadığı gibi, yepyeni bir ekolü de temsil ediyor. Teknik kısmı belki en küçük ayrıntısı. Sosyolojisi, psikolojisi, ekonomisi, yansıması, kendine has karakterleri, mecralarıyla dev bir konu. Bir yanıyla teknik bir mesele, diğer yanıyla 1 milyara yakın kullanıcıyı kapsayan dev bir akım.
Nereden baktığınıza göre değişen; körün fili tarifi gibi bir şey.
Sosyal Medya öncesi televizyon dünyasındaki üç programdan oluşan kısa tecrübem bana birkaç şey öğretmişti:
Herkesi mutlu edemezsiniz. Ne yaparsanız yapın memnun olmayacak birileri olacaktır.
İzleyicilerin tamamına yakın bir bölümü sözde şikayet ettiği program ve insanları özde çeşitli bahanelerle gayet büyük bir iştahla izler.
İnsanlar televizyon ekranında ünlü / tanınmış yüzler görmek istiyor. Ünlü yüzlere yönelik beklenti de tolerans da daha yüksek. Ve aynı şekilde tanınmamış yüzleri izlerken fazlasıyla sorgulayıcı ve tahammülsüzler.
İnsanların çoğu takdiri gizleyip eleştiriyi dillendirmeye daha meyillidirler.
Bu yazıyı yazarken bir yandan da Sosyal Medya’nın 82. bölümüne hazırlanıyoruz. Yani devraldığım 14. bölümden itibaren 68 bölümü geride bırakmışız. Büyük bir aksilik olmazsa önümüzdeki hafta yepyeni bir dekorla ekranınızda olacağız.
Geçen sene Kasım ayında gelen bir teklifle hayatıma giren Sosyal Medya programında ilk 13 bölümlük paketi tamamladık. (Televizyon dünyasına yabancı olanlar için dizi ve benzeri bütün periyodik yapımlar seneyi 52 hafta kabul eden düzende 4 sezona ayrılır ve 13 bölümlük dilimler halinde ekrana gelir. Her yapım en fazla 13 haftalık anlaşır, tutarsa devam eder; tutmazsa biter. Hiç tutmazsa 13 haftanın bitmesi bile beklenmez)
Bu 13 bölüm süresinde kendi çapımda bir hayli tecrübe kazandım. En başta bu serüvene adım atarken bahsettiğim ‘konuklu program stresi’nin ne kadar yerinde olduğunu anladım. Ben konuklar konuşabilir mi, konuşamazsa ne olur derdindeyken anladım ki mesele konuğu oraya getirebilmek. Getirdikten sonrası bir şekilde yürüyor.
İnsanların yan yana gelmek istemediği ne kadar çok insan varmış ve insanoğlu kapris yapmaya ne denli meyilliymiş fazlasıyla anladım. Üstelik bir arkadaşımla samimiyetim de bir koordinasyon kopukluğu yüzünden zedelendi. Arkadaşlıklarım zedeleneceğine programın ortadan kalkmasını tercih ederim oysa.
Daha önce farklı örnekleriyle denenip dikiş tutamamış bu formatta istisnasız her bölümde sosyal medyada o akşamın en çok konuşulan gündemini oluşturduk. Sanatçısından yazarına, belediye başkanından sıradan kullanıcısına kadar onlarca konuk ağırladık (daha ne bomba isimler yolda). Yeni medyayı geleneksel medyayla bağlamaya çalıştık. Birçok kişi TRT Haber diye bir kanalla bizim sayemizde tanıştı (kendi sözleri) ve yine birçok kişiye bu yeni medyayı tanıtma fırsatı yakaladık. Çok az televizyon programına nasip olacak kadar yoğun mesaj trafiğiyle beslendik, öğrendik, geliştik.
Önce gelin bakalım programda şu ana kadar kimleri konuk etmişiz:
Neyden bahsetmem, nasıl anlatmam gerektiği konusunda bir türlü kafamı toparlayamadığım bir konu olduğu için aklıma gelen sırada akacak, ‘hücum kayıt’ bir yazı olacak bu.
Aslında böyle olsun istemezdim. Zira belki de hayatımdaki en önemli evrelerden birinden bahsedeceğim.
Bu blogu okuyanlara yabancı değildir; ben 15 yıldır gazetecilik yapıyorum. Bunun 14 yılını tamamen teknolojiye odaklanarak yaşadım. Posta gazetesinde başladım, Radikal’de devam ediyorum. Bu süreçte birçok sitede, dergide, radyoda ve televizyonda teknolojiyle ilgili bir şeyleri insanlara aktardım.
Eğer bana “sadece bir tek iş yap” deselerdi kesinlikle gazeteciliği tercih ederdim. Ama itiraf edeyim, radyoyu da çok sevdim. Radyo tarifsiz bir keyif benim için. Televizyondaysa (ekran önünde) iki program yapma şansı buldum. Biri artık çoktan tarih olan Technology Channel kanalındaki TechnoSohbet (ki Televidyon’daki emsalinin de ilham kaynağı olmuştu), diğeriyse yine (sanıyorum) yayınına son veren Business Channel’daki ‘Bilişime Yön Verenler’ adlı yapımlardı.
TechnoSohbet format olarak 3 teknoloji editörünün gündemi yorumlaması üstüne kuruluydu. Diğeriyse çağrılan konuklarla söyleşiyi temel alıyordu. Birincisi ne kadar kolaysa; ikincisi o kadar zordu. Çünkü konuklu programda çizgiyi belirleyen siz değil, konuğunuz oluyor. Eğer işlediğiniz konuya (ÇOK) uzak değilseniz bir şekilde işler yürüyor. En olmadı arka tarafta anlayan birileri elinize konuklar hakkında kısa birkaç bilgi ve yönelteceğiniz soruları verir; siz de rolünüzü oynarsınız (benim şimdiye dek bu tip desteklere ihtiyacım olmadı).
