Yeni soruların sorulduğu, çözümlerin arandığı; eski yetkinlik ve mesleklerin önemini yitirdiği bir çağda, Türkiye’nin geleceğine eğitim ekseninden bakış.
Gençleri ve geleceği temel alan bir önceki yazımda da değindiğim gibi 1 hafta kalan Cumhurbaşkanlığı seçimini sonrasını dert eden bir fikir dizisinin ikinci ayağı bu. Müstakbel Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın masasındaki yapılacaklar listesinin ilk sıralarında neler olmasını isterdim, kendimce onları sıralamaya ve altını doldurmaya çalışıyorum (bir iddia ya da beklenti içinde olmadan).
Bu ülkenin eğitim sisteminden bizzat çok çektiğim için hep temkinli yaklaşmaya; hatta uzak durmaya çalışıyorum. Ben eğitim sisteminin ciğerinden söküp atmak için epey uğraştığı, sonunda duvara yapıştırdığı bir balgamım. Ama bu yazının konusu bu değil. Yine de (söylemeden edemeyeceğim) bireysel ve toplumsal gelişimin önündeki en büyük engelin -mevcut yapısıyla-eğitim bizzat kendisi olduğunu, bugünkü eğitim ve ölçme sisteminin hayatın beklentileriyle tezat oluşturduğunu ve bizzat eğitmenlerin -yeni nesil- eğitime muhtaç olduğunu düşünüyorum.
Şu yaşıma dek edindiğim en büyük ve faydalı tecrübe: insan denen varlık çok ama ÇOK nadir olarak gerçekten düşündüğünü söyler ve söylediğini yapar.
Bu mantıkta örneğin İnsan Kaynakları temsilcisinin iş görüşmesinde sorduğu “Kendini 5 yıl sonra nerede görüyorsun?” sorusu ne seninle ne de 5 sene sonrasıyla ilgilidir. 5 yıl sonra annen hayatta olacak mı bakalım, var mıdır böyle dertleri? 3 sene sonra bir öykü kitabın yayınlanacak; umrunda mı onun?
Pazar günleri saat 10:00’da yayımlanan özetler haberdar olmanızda fayda olan gelişmeleri 5 ana başlık altında sıralar. Diğer kategorilerin bağlantılarını yazının sonunda bulabilirsiniz.
Şaka-maka özetlerin kırkı çıktı! Daha da güzel şeyler gelecek; az sabır 🙂
Her deniz / havuz döneminde aklıma geldikçe hatırlatmaya çalışıyorum: suda boğulmak filmlerde gördüğümüz gibi gerçekleşmiyor. Nasıl bir şey olduğunu bilmeyen birisi yanıbaşında boğulan birini bile fark edemeyebilir.
Boğulan birinin elini kolunu havaya kaldırıp yardım isteyeceğini sanıyoruz ama asla öyle olmuyor. Çünkü vücut öncelikle nefes almaya programlı. Boğulma riskinde bağırmak, yardım istemek yerine sürekli derin nefesler almaya çalışıyor. Ayaklar da içgüdüsel olarak yere değip zıplamaya çalışıyor (değmiyorsa iyice batıyor).
Şimdi aşağıdaki havuz videosuna izleyin. Bakalım boğulmakta olan kişiyi seçebilecek misiniz?
(Lütfen bu tip bilgileri kendi mecralarınızda paylaşarak etrafınızı bilinçlendirin)
Genel Gündem
2 yıl önce radardan kaybolan ve bir daha izine ulaşılamayan MH370 sefer sayılı Malezya Havayolları’na ait Boeing 777’ye yönelik araştırmalar sürüyor. Bu hafta Hint Okyanusu üstündeki bir adada ortaya çıkan kanat parçasının bu uçağa ait olabileceği iddia edildi. Havacılık tarihinin en büyük gizemlerinden biri haline gelen MH370 hakkında teorilerin de sonu gelmiyor.
Garip ötesi haberlerden biri: Çin’de dünyanın dört bir yanından topladığı eski iPhone’ların anakartlarını kendi ürettiği sahte dış kapaklara yerleştirerek yeni iPhone gibi satan fabrikakapatıldı. 20 milyon dolar değerinde 41 bin sahte iPhone üreten ve yüzlerce kişinin çalıştığı fabrikada ayrıca 1 milyon adetten fazla sahte aksesuar üretildiği tespit edildi. Henüz satılmamış bin 400 sahte telefona el kondu. Üretilen telefonların büyük bölümünün yabancı ülkelere satıldığı ortaya çıktı.
Bu tip cihazların Türkiye’de de bir pazarı olduğunu unutmayalım. 3 sene önce 500 euroya iPhone 4S alan turistin videosu bir internet efsanesi olarak hala akıllardadır 😉
Birçok belgesel ve doğal yaşam araştırmasına konu olmasından dolayı sadece yaşadığı Zimbabve’de değil; dünyanın en popüler aslanı kabul edilen Cecil, ABD’li bir avcı tarafından öldürüldü. Aslen Diş Hekimi olan Walt Palmer adlı avcı yerel bir avcıdan aldığı destekle önce Cecil’i koruma altında olduğu doğal parktan dışarı sürdü ardından okuyla vurarak öldürdü. Aslan avlama izni için 55 bin dolar ödeyen Palmer savunmasında vurduğu aslanın şöhretinden habersiz olduğunu, yanındaki yerel avcılarından da kendisini bilgilendirmediğini belirtti.
Sosyal medyanın da etkisiyle bu olayın ardından ortaya çıkan küresel protesto eylemlerine ilginç bir yaklaşım Cecil’in anavatanı Zimbabve’den geldi. “Elektriğimiz yok, suyumuz yok, işimiz yok, paramız yok; bunları dert etmediniz de Cecil mi sizi üzdü?” diyorlar. Üstünde biraz düşünmek gerek.
Suriye parçalanıyor, terörle sarsılıyor, iç savaş ülkeyi kanser gibi kemiriyor. Ama bir yandan da -aynen zamanında Irak’ta olduğu gibi- ülkenin tarihi mirası yağmalanıyor. Buzzfeed’in Türkiye temsilcisi Mike Giglio‘nun kaleminden Hatay’dan yola çıkıp Türkiye’de simsarların ellerinde Avrupa ve ABD başta olmak üzere zengin koleksiyonerlerin eline geçen bir hazine rotasının uzun ve ilginç öyküsünü okudum. Keşke burnumuzun dibinde yaşanan bu olayları bu derinlikte Türk gazetecilerin elinden okuyabilsek.
Hollanda AIDS ile Mücadele Vakfı (birkaç yıl önce yine başarılı bir sosyal medya kampanyasının eksenini oluşturan) #FirstWorldProblems kampanyası başlattı. Türkçeye ‘Birinci Dünya Dertleri’ olarak çevirebileceğimiz ‘First World Problems’ konfor ve refah içinde yaşayanların (tuvalette ) ıvır-zıvır dertleri için kullanılan bir klişe. Hollanda’daki kampanya geliri AIDS Vakfı’na aktarılacak bir dizi ürünü kapsıyor. Üstelik bu ürünler fiziki bir dükkanda da satılıyor. Her biri gayet zekice ve yaratıcı.
[/nextpage]
[nextpage title=”Bilim / Teknoloji” ]
Bilim / Teknoloji / Yazılım / Donanım
Michigan Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada tekinsiz olarak nitelendirelen bölgelerdeki en önemli etkenin ses olduğu ortaya çıktı. Paris’te bir otoparkta yürütülen deneyde kuş cıvıltıları gibi huzur verici ortam seslerinin verildiği zamanlarda tedirginlik ve korkunun azaldığı gözlemlendi.
MIT Üniversitesi mide asidinden etkilenmeyen ve belirlenen dozu ince bağırsakta çözülecek şekilde serbest bırakan bir polimer jel üretti. Kullanım onayı aldığında uzun dönemli (hatta bazen ömür boyu) ve bazen günde birkaç kere ilaç kullanmak zorunda kalanlar ilaçlarını bir kere yutacak ve geri kalan vücut içinde ‘halledilecek’.
Kahve içmeden kendine gelemeyenler için ‘yeni nesil enfiye’: Eagle Energy. Kafeinli buharlı çubuğun her birinden 500 nefes çekebiliyorsunuz. Sitesindeki iddiaya göre 10 nefeste kendinize geliyorsunuz. Şekersiz, kalorisiz. 10’lu paketi 75 dolar.
Almanya, Japonya ve ABD’den (askeri kurumları da kapsayan) bir bilim grubu bir molekül ve birkaç atomdan ibaret transistör üretmeyi başardı.
Yeni nesil transistörün yapısı bu şekilde. Yeni bir çağın habercisi olabilir.
Brown Üniversitesi’nden bir grup dünyanın ısıya en dayanıklı materyalini keşfetti. Hafniyum, nitrojen ve karbondan oluşan alaşım doğru miktar ve oranda birleşince dünyanın çekirdeğindeki ısıya dahi dayanabiliyor. Materyalin teoride 4 bin 400 kelvin sıcaklığa; başka bir deyişle 4 bin 126 celcius’a kadar dirençli.
Dünyanın en yoğun obez nüfuslarından birine sahip ABD aynı zamanda bu konuda en fazla araştırma yapan merkezlere de evsahipliği yapıyor. Bu hafta yayınlanan bir araştırma sonuçlarına göre Cory Berkland yönetimindeki bir çalışma grubu vücudun yediğimiz şeylerden yağ emilimini engelleyen bir ilaç geliştirmeyi başardı. Hayata geçtiğinde dünyanın en çok satan ilacı olacağına şüphe var mı?
Smart Vision şirketinin geliştirdiği iPhone ile entegre çalışan SVOne kodlu tanı cihazı göz muayenelerinde yeni bir sayfa açıyor.
Geçen haftaki özette adı geçen Nokia imzalı sanal gerçeklik cihazı OZO adıyla bu hafta tanıtıldı. 360 derece kayıt yapabilen kameralardan oluşan aksesuar sanal gerçeklik gözlük veya kasklarıyla içinde dolaşabileceğiniz evrenleri kaydetmek için hizmet verecek. Yılın son çeyreğinde satışa sunulacak cihazın fiyatı henüz belli değil.
Deniz tutması, uçak tutması, otomobil tutması… Azımsanmayacak kadar çok kişinin çektiği bu ‘tutma’ türleri göz ve kulağımızın anlaşmazlığından çıkıyor. Kulağımızın içinde hareket algılayıcı ve dengeleyici işlev gören bölüm ile gözümüzün görerek algıladığı hareket birbirini tutmayınca genellikle bulantıyla sonuçlanan bu tutma hadisesi meydana geliyor (yani örneğin bir gemideyken gözümüz sabit bir yere baktığı için hareketsiz olduğumuzu söylerken kulağımız “hayır; ağır ağır dalgalanıyoruz” diye itiraz ediyor). Stanford Üniversitesi tarafından geliştirilen ACM Siggraph sayesinde bu iki organın arası bulunuyor. Bir sanal gerçeklik mucizesi daha. İzleyelim.
Çok umut bağlanan ilk sürümde hayal kırıklığı yaşayan (ve yaşatan) akıllı gözlük Google Glass’ın yeni sürümü hafızalarımızı kaydedecek. Firmanın son patentlerinden biri bunun ipuçlarını veriyor.
Geçen hafta bireysel kullanıma has insansız hava araçlarının silahlandırılmış bir örneğini paylaşmıştım. Bu hafta konuyla bağlantılı ilginç bir gelişme oldu. Yapay zekaya yönelik ‘endişeli modern’ tavırlarıyla bilinen Bilimci Stephen Hawking ve Girişimci Elon Musk’ın da aralarında bulunduğu 1.000 (bin) uzmandan oluşan bir grup otonom (kendi kendine işleyebilen / özerk) silahlara yönelik çalışmaların yasaklanmasını talep eden bir bildiri yayınladı. Gerekçe olarak bu tip silahların kısa sürede silah tüccarları üstünden terör gruplarının eline geçme ihtimali gösteriliyor.
İnsansız hava araçları üstüne bir dağıtım sistemi kurmayı hedefleyen Amazon geçen yıl bir örnek video paylaşarak ağzımıza bir parmak bal çalmıştı. Kanada’da sessiz sedasız denemelerini sürdüren şirket bir yandan da bu araçların uçacağı alan ve hava katmanlarını düzenlettirmeye çalışıyor.
Samsung’un bu hafta tanıttığı SE370 kodlu monitörü altına koyduğunuz telefonları kablosuz şarj edebiliyor. Elbette bunun için kablosuz şarj olabilen bir telefon (ya da kılıf) sahibi olmanız gerekiyor.
Öte yandan mobil işlemcilerde adını sıkça duyduğumuz Qualcomm, metal gövdeli telefonlarda da kablosuz şarj olabilmeyi mümkün kılan WiPower adlı teknolojisini tanıttı.
Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemindeki 6 kritik güvenlik açığının bu sistemi kullanan mevcut telefonların yüzde 95’ini saldırıya açık bıraktığı ortaya çıktı. Gelmiş geçmiş en büyük Android açığı olarak kabul edilen bu durumu Joshua Drake adlı güvenlik uzmanı Nisan ayında keşfederek rapor etmiş Google da cihaz üreticilerine yamaları yollayarak dağıtmalarını istemişti. Ancak stagefright adı verilen bu açık hala birçok cihazda aynen duruyor. Senaryoyu tetiklemek için karşı taraftan gelen MMS’i açmak yeterli oluyor.
Daha korkutucu bir güvenlik açığıyla devam edelim. Yukarıdaki konunun dile getirildiği Black Hat konferansında ortaya çıkan bir başka hack, keskin nişancıları engelleyebiliyor; daha da kötüsü hedeflerini saptırabiliyor. Keskin nişancıların hedef kalibrasyonunda kullanılan kablosuz internet kullanan 13 bin dolarlık TP750 tüfeği bu açığın kuluçka merkezi oluyor. Çalışma mantığını izleyelim.
Güneş altında bronzlaşıp arkadaşlarını çatlatma peşinde olanlara bir uygulama tavsiyesiyle devam edelim. Bulunduğunuz yerdeki morötesi (ultraviyole) ışınları; başka bir deyişle radyasyon oranını size söylöyor. Böylece cilt kanseri gibi belalardan uzak kalmanızı sağlıyor.
18 ışık yılı uzaklıktaki Lyra takımyıldızında kuzey ışıklarına benzer bir aydınlanma kaydedildi. Bu göklerde ilk defa gözlemlenen bir olay.
Japonya’da bulunan Osaka Üniversitesi Lazer Mühendisliği‘nden bir grup 2 petawatt (başka bir deyişle dünyanın toplam enerji tüketiminin BİN katı) gücünde bir lazer ışınını üretti. Evrenin oluşumuna dair teoriler için kullanılacak ışın özel bir camdan üretilen 100 metrelik ‘namludan’ çıkıyor. Aklıma ister istemez o meşhur Star Wars sekansı geldi.
Klasik müzik dinleyen tavukların yumurtaları bir hoş oluyor da insanların neyi eksik? İşte Ritmo bu sorunun cevabını arıyor. Hamilelere özel kemerli hoparlör seti rahimdeki bebeğe annenin seçtiği müzikleri dinletiyor (bari rahimde rahat bırakın bebekleri!).
Google Translate artık -Türkçe de dahil- 27 dile ait tabela ve işaretleri çevirebiliyor.
GFK, ‘Globalde ve Türkiye’de Akıllı Telefon Trendleri’ başlıklı raporunu yayınladı. Buna göre 5 inç ve üstü ekranlada artış var, 4G’ye hazır cihazlar iki katına çıkmış. Dünyada alt segment akıllı telefonların pazar payı artarken Türkiye’de orta segment büyüyor.
ABD Başkanı Barack Obama rekabetçiliği koruyabilme adına 2025 yılına kadar dünyanın en güçlü süperbilgisayarının ülkesinde bulunması için bir girişim başlattı. İki hafta önceki özetten hatırlayanlar olacaktır; süperbilgisayarlar liginde liderlik Çin’de bulunuyor.
Bittiği için çöpü boylayan pillerimiz acaba gerçekten bitmiş oluyor mu? Batteriser öyle almadığı iddiasında. Bu küçük metal parçası pil ömrünüzü 8 katına çıkarmayı vaat ediyor. Çalışma prensibi cihazlarınızın bitti sandığı pillerin içinde kalan yüzde 20’lik kapasiteyi sonuna kadar harcatabilmek. İzleyin.
Apple Watch Türkiye’de satışa sunuldu. Ben bu satırları yazarken fiyatları 2 bin ile 34 bin lira arasında değişiyordu (bir saate verecek 2 bin liranız varsa lüks bir analog saat hem kullanım hem yatırım açısından çok daha akıllıca olur bence).
Google+’ın suyu sahiden ısınıyor gibi. Bu hafta Google blogunda kendi ürünlerini kullanmak için Google+ profiline sahip olma zorunluluğunu kaldırdığını açıkladı. Fotoğraf hizmetinin de ayrıldığını düşünürsek… Google bundan sonra sosyalleşme adına ne yaparsa yapsın kullanmamak için yeterli bir gerekçe olabilir.
Twitter ile entegre canlı video yayın platformu Periscope beklendiği gibi yavaş yavaş erotik / striptiz şovlar ve kötü espriler yapan komiklere kendini teslim etmeye başladı. Ancak kimileri ümidini hala koruyor. Bunlardan biri de New York’ta video prodüksiyon konusunda çalışmalar yapan Jon Jacques. Kendisi bu platforma o kadar inanmış ki işini bırakarak sadece Periscope yayınları yapmaya kendini adamış. Para nereden mi geliyor? Bağışlardan elbette.
Bu arada Twitter’ın gelirleri yüzde 61 artışla geçen seneki 312 milyon dolar seviyesinden 502 milyon dolara çıktı. Buna rağmen hala kara geçebilmiş değil. Dahası kullanıcı artışı epey yavaşlamış durumda. Gözünü para bürümüş yatırımcılar yeni kurban arayışında!
Facebook ise adeta inadına gelirini tavana vurdurdu. 2015’in ilk 3 ayındaki gelir yüzde 14 artarak 4 milyar 42 milyon dolar olarak açıklandı. Sadece mobilden kullanan üye sayısı 655 milyon. Facebook bu çeyrek ortalamasında üye başına 2,76 dolar kazanmış.
Instagram 2017 yılında 2,81 milyar dolara ulaşacak reklam geliriyle Google ve Twitter’ı geride bırakacak diyorlar.
Beme adlı iOS uygulaması yeni bir sosyal ağ olarak şansını deniyor. Üstelik oldukça farklı bir yaklaşımla. Dijital mecralarda sosyalleşmek için sürekli minik ekranlara bakmak zorunda kalıyoruz. Beme ise telefonumuza hiç bakmadan, bir şey değiştirip düzeltme telaşına kapılmadan paylaşmamızı sağlıyor. Üstelik her paylaşımı sadece bir kere görebiliyorsunuz. Geliştiricisi ayrıntıları özetliyor. Kesinlikle ilginç ancak paylaşmaktan çok etkileşim toplamak derdinde olan mevcut kuşak için kabulu zor gibi.
Facebook’un geçen yıldan bu yana üstünde çalıştığı ‘havadan internet dağıtma’ projesinde bir kilometre taşı daha atlandı. Bu uğurda çalışan Connectivity Lab takımı, yeryüzüne internet ‘saçacak’ yüksek irtifada uçan, uzun ömürlü ve Boeing 737’nin kanat uzunluğuna sahip yeni Aquila adlı aracı tanıttı. Lazer ile iletişim kuracak araç bu sayede saniyede onlarca gigabit veri aktarımı yapabilecek.
Facebook’un internet kuryesi ABD Hava Kuvvetleri’nin hayalet uçak serisini andırıyor.
iOS 9 ile birlikte gelecek reklam engelleme fonksiyonu mobil reklamcılığın köküne kibrit suyu mu dökecek? Birçok kişinin öncelikli internete bağlanma aracı mobil cihazlar haline gelmişken önemli bir soru. Uzun bir gerekçeli cevabı ise burada (özet: mobil reklam sektörü için kötü haberler var). Bir benzerine bakarak bizi nasıl bir şeyin beklediğini görelim.
Impossible Burger (İmkansız Burger) ABD’de adından giderek daha fazla söz ettiren bir hamburger zinciri. Özelliği hiç et içermemesi; tamamen sebzelerden oluşması. Bunu o kadar iyi başarıyor ki köfte kısmının etten mamul olmadığını bakarak ya da tadarak anlamak kolay değil. Peki bu şirketin bu kategori altında ne işi var? Çünkü Google onları 300 milyon dolara satın almak istedi ancak şirket daha fazla istediği için anlaşma sağlanamadı. Aşağıda 300 milyon değerindeki sebzeli cheeseburger’i görmektesiniz.
Dijital tasarımcılar için 26 tipografi tavsiyesi (gazete mizanpaj günlerimi hatırlattı).
E-ticaret sitesi Amazon, listelediği yüz binlerce ürünün yanısıra daha rafine bir özet ve sunumla ürünleri listelediği -ve dış katılıma açık- Launchpad sitesini yayına aldı (ama benim gönlüm yine de Canopy‘den yana).
Sensör ve ölçüm cihazları geliştiren Aclima şirketi Google’ın Street View hizmeti için görüntüleme yapan araçlarına yerleştireceği cihazlarıyla havanın kalitesini de ölçecek. Böylece Google Street View kullanarak bir bölgeyi incelerken oradaki havanın kalitesini de görebileceksiniz. Sık ve yaygın ölçümlerle gayet faydalı olabilecek bir işbirliği.
Yazılımın ne kadar dönüştürücü bir güce dönüştüğüne yönelik bir ispat daha: sadece yazılımcılara hizmet sunan kod platformu GitHub 250 milyon dolar daha yatırım aldı. Bu sayede toplam değeri de 2 milyar dolara çıkmış oldu.
Recontact İstanbul: İstanbul’un güvenlik kameralarının kadrajından bir iOS oyunu.
Tasarımcı Stefan Asafti tarafından başlatılan Brandversation adlı bir yeni akım var. Markaların reklamlarını en büyük rakibinin slogan ve logolarıyla oluşturuyor. Güzel fikir.
Çin 2030 yılına kadar enerjisinin yüzde 20’sini yenilenebilir kaynaklardan üretmeyi hedefliyor. Ülke bu kapsamda 2 bin 550 hektar alana kuracağı güneş enerji panelleriyle 1 milyon haneye elektrik üretecek. Proje tamamlandığından dünyanın en büyük güneş enerji kurulumu olacak.
Eski yıllarda optik ilüzyonla hareketli görsellik yaratmak için kullanılan desenleri bir plak, kamera işlevi gören bir telefon ve bilgisayar uygulamasıyla ‘seslendirmek’. Phenakistoscope projesinin amacı bu. Sonuçlarını izleyelim (bana Enis Batur’un NTV Radyo programlarını hatırlattı nedense).
35. hafta özetinde ilk tanıtım videosuna yer verdiğim otomotiv üreticisi Lexus imzalı Hoverboard’un ikinci tanıtım filmi de bu hafta yayınlandı. 5 Ağustos’ta aramızda olacağı iddia ediliyor. Merakla bekliyorum.
Uçakla seyahatin nimet kadar külfeti de çoktur (bir kısmını ayrıca yazmıştım). Airhook adlı aksesuar kabin içindeki bambaşka bir ortak derde odaklanıyor. Tat vermeyen (varsa elbette) uçak içi eğlence sistemi elimizin altındaki tabletle yarışacak düzeyde asla olamaz. Ama uçuş boyunca elde tablet tutma işkencesini de ancak çeken bilir. İşte Airhook sizi bu dertten kurtarıyor. Üstelik sadece 22 dolara!
192 milyona yakın nüfusa sahip Pakistan’ın her şehri 500 bin evsiz insana ev sahipliği yapıyor (toplamda milyonlarca insandan söz ediyoruz). Yatak üreticisi MoltyFoam‘un sokak reklamları gündüz yatakları tanıtırken akşamları evsizler için yatak işlevi sunuyor. Uygulamalı reklam diye buna denir.
Sttutgart Üniversitesi’nden bir öğrenci elektrikli araçlarla en yüksek hızlanma performansa ulaştı. 0-100 km/s arasını sadece 1,77 saniyede aşabiliyor.
Yaz lastiği, kış lastiği, arazi lastiği, hız lastiği, yağmur lastiği… Performans ve emniyet tutkunu tekerlekli araç sahipleri için işler kolay değil. Ancak lastik üreticisi Kumho’nun bu hafta ödül kazanan konsepti Maxpio yolun durumuna göre kendini otomatik olarak ayarlayan pratik bir yapıya sahip.
HNF Heisenberg’in XF1 kodlu yeni modeli 8 bin 345 euro etikete sahip (vergiyle, KDV ile Türkiye karşılığını varın siz hesap edin). Tasarımının ötesinde BMW ve BOSCH ile ortak geliştirilen teknolojisiyle de dikkat çekiyor. Zincirinden amortisörüne, tamburundan elektrik destekli motoruna apayrı bir kategori.
Haybeye pedal çeviren bisikletçilere işlev kazandıran bir cihazla tanışın: Spinetics. Siz pedal çevirin, o telefonunuzu şarj etsin. Modern dinamo!
Almanya’nın Münih şehri bisikletler için otoyol inşa etmeye hazırlanıyor.
Bisiklet kültürü önemli. Ama kültürün bir bölümü de bisiklet kullanmayanları kapsıyor. Onlara ayrılan yollara saygı göstermek gibi. Ve bazı bisiklet tutkunları buna saygı göstermeyenleri affetmemek konusunda kararlı.
Dünyanın en akıllı motosikleti olma iddiasındaki Gogoro satışa sunuldu. Özellikleri harika ama bir de tasarımı güzel olsaymış tadından yenmezmiş.
E-kitap okuyucularda kullanılan e-mürekkep (e-ink) teknolojisi parlak ışıkta dahi parlamaması, düşük enerji tüketimi ve yüksek çözünürlüğüyle okunabilirliği gibi özellikleriyle benzersiz. Artık trafik levhalarında da kullanılacak. İlk örnek Avustralya’dan.
Yeni Zelanda’daki birkaç yakıt istasyonunda biradan üretilmiş benzin satışına başlandı. DB Export birasının üretimini sırasında oluşan artıklardan üretilen Brewtroleum adı verilen biyoyakıt çok daha az sera gazı üretiyor. İşte buna içilir 😉
Camilla Hempleman tarafından tasarlanan turist haritası hava durumuna göre şehrin hangi taraflarının gezilmesinin daha uygun olduğunu gösteriyor. Kesinlikle #iyifikir.
2020 Tokyo Olimpiyatları’na pek bir şey kalmadı. Spor tesis inşaatları tam gaz sürerken bir yandan da kurumsal kimlik çalışmaları devam ediyor. Japonya’da ‘Bay Tasarım’ olarak anılan Kenjiro Sano‘nun elinden çıkan logosunun hikayesine bakalım.
Hollanda’da tasarlanan Fervent isimli kilime yakından bakıldığında spiral şeklinde kıvrılmış bir hortumdan ibaret olduğu fark ediliyor. Çünkü o kilimin ana hedefi astım hastaları. Halılarda biriken toz ve organizmaları sürekli filtre ederek astım hastalarını koruyor.
Filipinli 3 mucit sadece tuzlu suyla çalışan bir fener icat etti. Altındaki hazneye 1 bardak deniz suyu koyduğunuzda 8 saatlik ışık yayıyor. Kesinlikle heyecanlandırıcı bir keşif.
Adidas, tarihinin en kötü ve kokoş tasarımlı 18 ayakkabılık serisini Mi Star Wars adıyla tanıttı.
Kağıdı katlayarak yapılan sanata origami, keserek yapılanaysa kirigami deniyor. Cornell Üniversitesi Bilimcileri aynı tekniği kullanarak 10 micron (insan saçının yedide biri kalınlığında) ölçeğindeki grafen yapraklarla dünyanın en küçük mekanik makinalarını üretti.
Reklamlarda sıkça tekrarlanıyor ama bir kere de ben hatırlatayım: eğer uyanmakta zorluk çekiyorsanız sorun yatağınızda olabilir. Bir de şunu deneyin derim.
[/nextpage]
[nextpage title=”Sinema / TV / Kültür / Sanat” ]
Sinema / TV / Kültür / Sanat
ABD’nin New York şehrinde yer alan The Museum of Modern Art (MoMA / Modern Sanat Müzesi) 1929’da kuruldu. Şu an 150 yıl geriden bugüne toplam 200 bin sanat eseri barındırıyor. Fiziken ziyaret edemeyenler için web sitesinde dahi 10 bin sanatçıya ait 60 bin eser sergiliyor (bir de Google versiyonu var). Müzenin son girişimi envanterine ait veri setini GitHub’da herkesin kullanımına açmak oldu. Ne yapacağınız size kalmış. Başkalarının neler yaptığına ileride bakarız.
Plak satışları -göreceli olarak- artıyor. Peki bu nereye kadar sürecek? Çok farklı yaklaşımlar var. İlginç yaklaşımlardan biri talebe yetişecek kadar yüksek kapasiteli plak üretim tesisinin olmaması.
Mevcut plaklar sizi kesmiyorsa Vinilify sitesinden 50 euro karşılığı kapağıyla, şarkısıyla kendi plağınızı da bastırmak mümkün.
Yeni sanat adına hayli garip bir olayla devam edelim: ABD’li rapçi Chief Keef, hakkındaki arama kararı yüzünden Hammond Müzik Festivali’nin yapıldığı eyalete giremiyordu. Bu engele rağmen hayranlarıyla sahnede buluşmak için teknolojiden destek almaya karar verdi. Yöntem olarak (Tupac Shakur konseriyle popülerleşen) hologram tekniğiyle uzaktaki performansını festival sahnesine yansıtmaya karar verdi. Ancak polis bunu da yasadışı kabul ederek konseri engelledi. Teknolojiyle gelen yeni dönem tartışmalardan biri daha.
Takip ettiğiniz şarkıcı ya da müzik gruplarını takip edebileceğiniz, yeni şarkı, klip, konser gibi gelişmelerinden anında haberdar olabileceğiniz bir sosyal ağ: RecordBird.
‘Arap Baharı değil; ortadoğunun gerçek devrimi diskoda’ diyor Dan Cole. Türkiye’den girip Suriye’den çıkan Selda Bağcanlı, Mos Defli uzun fakat güzel bir makale.
Foofighters’ın şehirlerinde bir konser vermesini isteyen İtalya’nın Cesena şehrinden 1.000 (bin) kişi grubun Learn to Fly şarkısını çalıp söylemeyi öğrenerek müzik tarihine geçecek bir etkinliğe imza attı.
RTÜK’ün araştırmasına göre Türkiye nüfusunun yüzde 92,3’ü klasik müzik dinlemiyor. Sebebi artizlerin ‘bazara’ inmemesi olabilir. Ya da…
Dijitale fazlaca bulandığımız bu dönemde unuttuğumuz bir kavram: el sanatları. Neyse ki karşılaştığımız her an gözlerimizi yuvalarından oynatmayı başarıyor. Aşağıdaki videoyu izlerken büyük bir sürprize hazırlanın derim.
Bu derlemeden arkadaşlarınızı haberdar etmek için aşağıda yer alan sosyal medya paylaşım düğmelerini kullanabilirsiniz. Blogdaki yeni yazılardan anında haberdar olmak için yine aşağıda yer alan forma e-posta adresinizi girmeniz yeterli.
Fikir ve katkılarınızı yorumlarda bekleyeceğim.
Hepinize sağlıklı, mutlu ve bereketli bir hafta dilerim.
İnternetten önce hepimizin irili-ufaklı hayalleri vardı. Şimdilerde irili-ufaklı ekranlarda geçici heyecanlar avlıyoruz.
Hayallerden beslenen bilim-kurgu ve fütürizmin distopik (karamsar) hali biraz da teknoloji denen şeyin henüz kişiselleşmemiş olmasından güç aldı. Uzunca bir süre teknoloji sadece işyerlerinde, fabrikalarda, devlet ve ordularda olurdu. Ev teknolojisi radyo, teyp, televizyondan öteye gitmezdi.
Sanki tarih boyunca insanın kendinden gayrı bir düşmanı olmuş gibi bu karamsar yapıda ‘harici’ her şey mutlak bir tehdit olarak ortaya çıkıyordu. Gezegenler; hatta galaksiler arası yolculuk edecek kadar gelişmiş uzaylılar dünyaya en ilkel işgalci formuyla sökün ediyor, yer altından fesat bir kavim çıkıyor, yaren bulma adına Tanrıcılık oynayan herkes gazaba uğruyor, yapay zeka ve robotlar bile günün sonunda isyan edip insanlığın köküne kibrit suyu döküyordu.
Bu yaklaşımın ‘birbirinizle savaşmayın ey insanlık’ fikrini bilinçaltlarına yerleştirmek için küresel bir çaba olması da muhtemel. Ama tarihe bakınca bu kollektif uğraşın o anlamda zerre kadar faydası olmadığı da ortada.
Dünün bilim-kurgu eksenli zihin esnetmelerinde sıkça karşımıza çıkan robotlar ve yapay zeka, bugün hiç olmadığı kadar gerçek.
Önce birkaç gülümseten örneğe bakalım.
Önceden tanımlanmış bir dizi hareketi bile yapmaktan aciz bu robotlar hiç de o distopik kurgulardaki ağabeylerine benzemiyor, değil mi? Fakat bir de Google’ın 2013 sonunda kendi geleneklerine aykırı bir gizemle satın aldığı robot üreticisi Boston Dynamics‘in –haftalık özetlerden aşina olduğunuz- örneklerine bakalım (bu firma aslen ABD ordusuna robotlar üretmek için kurulmuştu ve hedeflerinden biri halen bu).
Google’ın gizli ordusu
Boston Dynamics’ten ilk örneğimiz (ABD savunma teknolojilerini yöneten; internetin de mucidi DARPA tarafından fonlanan) WildCat. Saatte 25 km hızla ilerleyebiliyor. Tamamen kendi inisiyatifiyle çevresini algılamasına ve hareketlerindeki kusursuzluğa dikkatinizi çekerim.
Her Pazar saat 10:00’da yayımlanan özetler haberdar olmanızda fayda olan gelişmeleri 5 ana başlık altında sıralar. Diğer kategorilerin bağlantılarını yazının sonunda bulabilirsiniz.
[nextpage title=”Genel Gündem” ]
Pazar sabahı İngiltere / Liverpool’da bir davete katıldım. İlk defa görme fırsatı bulduğum bu şehir efsanevi futbol takımına ve Beatles’a beşik olmuş. Birbirinden güzel pub’ları, güzel restoranları, canlı müzik performansları ve sanayi devriminden kalma köklü bir tarihi var. Londra’ya kıyasla bir kasaba ama kendine has bir dokusu olduğu da kesin. Oraya ait epey not tuttum; ayrıca bir yazıda değinmeyi planlıyorum.
Pazartesi gecesi Liverpool’dan dönüp Salı sabahı Antalya’ya geçtim ve The Coldwell Banker’ın brokerlarına bir konuşma yaptım (emlak sektörüne yönelik epey ilginç bilgilerle doldum). Akşamında tekrar İstanbul’a dönüp Çarşamba günü Yerel Zincirler Buluşuyor etkinliğinde küçük ve orta boy perakende zincirlerinin kurucu ve üst düzey yöneticilerine seslendim (perakende zinciri etkinlikleri fantastik ötesi oluyor; konu denk gelirse bir yazıda ayrıca anlatırım). Perşembe ise akşamüstü Türkiye Araştırmacılar Derneği’nin 18. yıl etkinliğinde bir konuşma yaptım ve akşamında Next Akademi dersimi verdim. Aradaki toplantıları da katarsak benim için ‘bitmeyen bir hafta’ oldu diyebilirim. Biriken e-postaları eritmek bile Cumartesi gecesini buldu.
Önümüzdeki haftam -bir aksilik olmazsa- dinlenerek, okuyarak ve bloga ekstra bir şeyler yazarak geçecek.
Kişisel özetim böyleydi. Benden gayrı neler olmuş bu ihtiyar evrende beraberce göz atalım şimdi.
Genel Gündem
İnternet adreslerini kısaltan ücretsiz web hizmeti bit.ly bu hafta mahkeme kararıyla engellendi. Alan adına erişim engellenince bu hizmetler kısaltılan hiçbir adres de açılamadı. Skandalın farkına varan mahkeme kararı yine gün içinde düzeltti. Her şey normale döndü demek isterdim ama ağızda kalan kötü tat geçmedi bir türlü.
Bitly'ye erisimin engellendigi bir ulkede internete dair her sey artik teferruattir.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun bu hafta açıkladığı veriye göre doğan bebek sayısı yüzde 3,6 artmış. En büyük artış Şanlıurfa’da.
Ünlü sızıntı ekibi Wikileaks, bu yıla damgasını vuran Sony’ye yönelik hack eyleminde ele geçirilen bütün belgeleri aranabilen bir veritabanında toplayıp paylaşıma açtı. 173 bin 132 e-posta mesajı ve 30 bin 287 belgeyi içeren arşiv şirketin bütün yapısını ortaya koyuyor.
Suya karıştırılarak içilen vitamin ve mineral karışımlarını temel alan (böylece yemek yemenize gerek bırakmayan) karışım Soylent‘ten birkaç hafta söz etmiştim. Bu şekilde 6 aya yakın beslenen birinin izlenimlerini de paylaşmış olayım (özet: gayet memnun).
Katolik Hristiyanların manevi lideri Papa Francis‘in kullandığı ‘iPad-i Şerif’ Uruguay’da gerçekleştirilen bir açık arttırmada 30 bin dolarasatıldı!
TIME dergisi dünyanın en etkili 100 isminden oluşan listesini güncelleyerek yayımladı. Kim Kardashian ile Lei Jun başka nasıl bir araya gelebilirdi ki?
Çağın en önemli teknoloji girişimcilerinden Elon Musk oyunu Kanye West için kullanmış. Dünya nereye gidiyor??
Etrafımızdakilerin yaygınlık ve / veya ucuzluğu bizde sıradanlık hissi yaratıyor. Aldanmamak gerek. Alüminyum kutulu içeceklerin üretimiyle ilgili bir videoyu 10 dakika gözümü kırpmadan izleyeceğimi tahmin etmezdim mesela. Peki tarihin en büyük pazarlama kampanyası (hilesi de denebilir) olarak şişelenmiş sular olabilir mi?
Sigaranın esas keyif verici maddesi nikotini sigaradaki zararlı katran, karbonmonoksit ve benzeri bileşenlerden arındırarak veren elektronik sigaraların ABD’de lise çağı gençlerdeki kullanımı patlama yapmış. Tütün üretim ve tüketimini denetleyen kurumlar yasal düzenlemeler üzerinde çalışıyor ancak süreç yavaş işliyor. E-sigaranın daha küçük yaşlarda sahip olunabilir, daha düşük maliyetli ve sigaranın yasak olduğu yerlerde içilebilir oluşu onu cazip yapan sebepler arasında gösteriliyor. Haberdeki bir diğer ilginç ayrıntı kullanımında dramatik artış görülen nargile (Zorunlu Yayın: nargile bir tütün ürünüdür. But there’s an app for that!).
ABD / New York’taki Bonhams müzayede evinde yapılacak bir açık arttırmada aralarında astronot kıyafeti ve uzaydan toplanan taşların da bulunduğu yüzlerce nadir parça satışa çıktı. Fiyatlar biraz el yaksa da ne kadar eşsiz olduklarını düşünerek avunabiliriz (kataloğuna göz atmayı unutmayın sakın).
Satışa sunulan modeller bile fazlasıyla göz alıcı.
Coca-Cola’nın İngiltere ofisi kurumsal web sitesini online dergi formatına çevirdi. Şirket yakında basın bülteni uygulamasını da kaldırarak bütün iletişim ve bilgilendirmeyi blogundan yürütecek. Lafı geçmişken çok hoşuma giden -ve pek bilinmeyen- bir web güzelliği de Türkiye’den gelsin: Merak Ettim (mesela bu site sayesinde Coca-Cola’nın yüzde 100’ünün halka açık olduğunu öğrenmiştim. Oradan araştırmaya devam edince hissedarları arasında en büyük dilimin ünlü Yatırımcı Warren Buffet‘ın sahibi olduğu Berkshire Hathaway fonu olduğunu ve şu anki CEO Muhtar Kent’in payı da yabana atılır türden olmadığını öğrenmiştim).
Bu satırları okuyan kaç kişi doksanlı yıllara damgasını vuran ve Microsoft’u uçurumun kenarına getiren anti-tekel davasını hatırlıyor bilemiyorum. Ama Avrupa Birliği’nin rekabet kurallarına aykırı davrandığı gerekçesiyle Google’a yönelik bu hafta başlattığı resmi soruşturmanın özü ve yaptırımları Google için en az o kadar tehlikeli bir işaret. Avrupa Parlamentosu Google’ın arama hizmetiyle diğer işlerini birbirinden ayırmasını talep ediyor (Google da kendi savunmasını hazırlıyor). ‘Suçu’ sabit bulunursa Google -yıllık işletme gelirinin yüzde 10’una denk gelen- 6,4 milyar dolar tutarında tazminat vermek zorunda kalacak.
Her Pazar saat 10:00’da yayımlanan özetler haberdar olmanızda fayda olan gelişmeleri 5 ana başlık altında sıralar. Diğer kategorilerin bağlantılarını yazının sonunda bulabilirsiniz.
[nextpage title=”Genel Gündem” ]
Muhtemelen hayatımın en yoğun ve yorucu haftalarından biriydi. Bir dizi toplantı, Ankara, Van, İstanbul ve Antalya’da 4 ayrı konuşma, üniversitede ders, havaalanları, oteller, taksiler ve sayısız aksilik…
Peki bunlar haftanın özeti için engel mi? Elbette değil! Ama bu haftayı atlamayı düşünmedim dersem yalan olur. Haydi başlayalım.
Genel Gündem
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) Türkiye’de medyaya özel bir rapor yayımladı. ‘Demokrasi Tehlikede’ başlıklı araştırmada medyaya yönelik baskıların 2007’den bugüne seyri yer alıyor.
Sınavlar, özel dersler, dershaneler meğer hep hikayeymiş. Memlekette torpilin yeterse Robert Kolej’e bile yazılabiliyormuşsun.
Türkiye’nin en çok tartışılan düzenlemelerinden birine dönüşen ‘İç Güvenlik Paketi‘ bir geceyarısı usulca yasalaştı.
Apple CEO’su Tim Cook (şu an için) 800 milyon dolar olduğu tahmin edilen servetini hayır kurumlarına bağışlayacağını açıkladı.
Çinli video sitesi Letv‘nin sahibi Jia Yueting, ülkesinin en popüler sosyal ağındaki profilinde Apple’ı Almanya’nın eski liderlerinden Adolf Hitler’e benzeten görseller paylaştı. ‘Özgürlük kibire karşı’ mottolu protestosunda Yueting Apple’ı kapalı sistemiyle inovasyonu kısıtlamakla suçladı.
Dünyanın en büyük ve güvenilir (Alman) havayolu şirketlerinden Lufthansa’ya bağlı Germanwings‘e ait Barcelona-Düsseldorf seferini yapan uçak bu hafta Fransa’da Alp Dağları’na çakıldı. Yapılan araştırmada 150 kişiye mezar olan uçağın teknik sebeplerle değil, ağır depresyondaki Yardımıcı Pilot Andreas Lubit tarafından kasten düşürüldüğü ortaya çıktı. Kokpitte kimsenin hiçbir durumda yalnız kalmaması tartışmaları bir yana (şimdiye kadar her bahsi geçtiğinde pilot sendikaları tarafından bastırılan) bir konu yeniden gündeme geldi: robot pilotlar. Bir diğer tartışmaysa modern uçakların fazlasıyla otomatik olması sebebiyle pilotların yeteneklerinin körelmesi üstüne dönüyor.
Robotlar ne İsa’ya ne Musa’ya yaranabiliyor ama kimileri insan haklarını akıllı robotların yücelteceğini iddia ediyor.
