Oyun tarihini değiştiren adam

Belki de adını hiç duymadığınız Gunpei Yokoi, 56 yıllık hayatında 100 milyondan fazla kişiyi devrimsel fikir ve ürünleriyle eğlendirmeyi ve bugün bile büyümeye devam eden dev bir sektörü yaratmayı başardı.

Gunpei Yokoi ismini hiç duymamış olabilirsiniz. Ben size biraz tanıtayım…

Yokoi, 1941 doğumlu bir Japon. 4 Ekim 1997’de geçirdiği bir trafik kazası sonucunda aramızdan ayrıldı. Hayatının büyük bir bölümünde kökeni 1883 yılına dayanan Japon oyun şirketi Nintendo’da çalıştı.

1964 Tokyo Olimpiyatları sonrasında Nintendo’nun ana işi olan oyun kağıtları sektörü yok olmaya yüz tutunca dönemin Başkanı Hiroshi Yamauchi çarkları döndürebilme adına taksi hizmetinden ‘aşk oteli’ adı altında genelev işletmeye kadar pek çok şeye el atsa da bir türlü dikiş tutturamaz.

Çocukluğu Nintendo oyun kartlarıyla içiçe geçmiş Yokoi de bu yıllarda Nintendo’nun meşhur Hanufada destelerinin üretiminde çalışmaya başlar. Boş vakitlerindeyse hobi olarak çocuklara yönelik çeşitli oyuncaklar tasarlar; hatta kimini üretip fabrikada bir kenara dizer.

Başkan Yamauchi iflasın eşiğine gelen şirketin tek para kazanan iş dalının çocuk oyuncağı birimi olmasından dolayı buraya yoğunlaşma kararı alır. Ama yeni bir ürüne ihtiyaç vardır. Bu alandaki yaratıcılığını duyduğu Yokoi’yi çağırarak işe yarayacak herhangi bir ‘şey’ geliştirmesini ister. Yokoi de bunu fırsat bilip boş zamanında geliştirdiği Ultra Hand adlı oyuncağı üretme fikrini Başkan’a kabul ettirir.

Ultra Hand, parmaklarınızı geçirip makas hareketini yaptığınızda uzayan bir kol düzeneği. 2 milyona yakın satmış olması ilginç, değil mi?

Oyuncak o kadar ilgi görür ki 1970 yılı Noel’inde (yılbaşı değil!) 1 milyon 600 bin tane satarak hem Nintendo’nun kasasını doldurur, hem de yaratıcısı Gunpei Yokoi’yi şirketin Araştırma ve Geliştirme bölümünün lideri konumuna getirir. Yokoi bu terfiden sonra daha da hırslanarak birbirinden ilginç ve başarılı şeyler geliştirerek başarıdan başarıya koşar.

Ama hiçbiri yine tamamen kendi geliştirdiği Game&Watch, Gameboy ve bizde daha çok ‘Atari’ (hatta Ateri) makinası olarak bilinen jetonluArcade makinaları kadar kalıcı ve etkili olmaz. Meteroid adlı efsane oyun da yine kendi geliştirdiği bir başka iştir.

Bu yazının ana ekseni olan Game&Watch’un bu alana ne büyük etkileri olduğuna geçmeden önce her şeyin başladığı güne dönelim.

Trende filizlenen tohum

Yokoi işine gitmek üzere yola koyulduğu bir gün trende yanına oturan adamın o dönemin en popüler kişisel cihazlarından dijital hesap makinesinin tuşlarına basarak cihazla oynadığını farkeder. Fikir bir anda aklında parlar.

En büyük kriter herkesin satın alabileceği kadar ucuz ve herkesin oynayabileceği kadar basit bir cihaz üretebilmektir. (dikkatinizi çekerim; o zamana kadar referans alabileceği hiçbir emsal cihaz yok)

Ekran olarak hem düşük pil tüketimi, hem de düşük maliyeti yüzünden LCD tercih eder. Yine hesap makinelerinden aşina olunan sert plastik de gövde için son seçim olur. Enerji konusunuysa bizde daha çok ‘saat pili’ olarak bilinen SR44 pillerini kullanır. Bu piller hem o dönemin en ince formu olduğu için cihazın ince tutabilecek hem de her yerde bulunabildiği için kullanıcıya sıkıntı yaratmayacaktı.

Gunpei Yokoi’nin sıradaki derdi kontrol sistemidir. Bunu da başparmaklara denk gelecek iki büyük düğmeyle çözer (sonradan çok farklı bir fikir bulacak ve dünya standardı haline getirecektir).

Ve perde açılır

28 Nisan 1980 yılında ilk Game&Watch cihazı Ball adlı oyunla birlikte piyasaya sürülür. Oyun ve Saat anlamına gelen cihaz oyunları değişmeyen bir forma sahiptir. Saat denilen olay da bir kenarda yanıp sönen basit bir dijital saatten öte bir şey değildir.

İlk Game&Watch oyunu: Ball. Yukarıdan düşen topları sağa sola giderek yakalama üstüne kurulu basit bir başlangıç.

Game&Watch tahmin edeceğiniz gibi kısa sürede bir fenomene dönüşür. Üretildiği 1980-1991 yılları arasında birçok farklı formda ve toplamda 60 farklı oyunla seriyi tamamlayan cihazın sektöre en büyük katkılarından biriyse şüphesiz D-Pad olmuştur.

D-pad

Yokoi ikili düğmenin ötesinde daha yetenekli bir kontrol yüzü arayışındaydı. Fakat o yılların oyun konsollarında popülerleşmeye başlayan joysticklerin el cihazları için kullanışsız olduğunu savunuyordu.

Uzun denemelerden sonra D-Pad adını verdiği o meşhur artı işaretli kontrol sistemini geliştirdi. Bugün pazarda satılan 1 liralık oyun cihazlarından yüzlerce liralık konsollara kadar her formda karşımıza çıkan bu form da Yokoi imzalı bir diğer vak’adır.

1980’de piyasaya çıkan Game&Watch’un başarısını 1983’te NES (Nintendo Entertainment System), 1989’da Gameboy izler. Gameboy, o zamana kadar yine yapılmamışı yapmakta, kartuşla değiştirilebilen oyunları hayata sokmaktaydı. Piyasaya çıktığı Japonya’da sadece 2 haftada 300 bin adet, ABD’deyse daha ilk günde 40 bin satmıştı.

Yokoi’nin izinden yola devam eden Nintendo 1998’de Gameboy Color, 2003’te Game Boy Advance SP ve 2005’te Game Boy Micro ile sektördeki en çok satan cihaz olma özelliğini korumayı başarır.

Elbette yine Yokoi imzalı NES’in izinden giderek geliştirilen Wii’nin sektörde açtığı kulvarı da unutmamak gerek.

Nintendo’nun en büyük sırrı basit arayüzlü ve kullanımlı, eğlenceli cihazlar ve oyunlar üretmekti. Bu formül onları hiç yanıltmadı.

Game&Watch döneminin en popüler başlıklarından biri: Donkey Kong. Başlı başına enteresan bir öyküsü vardır. Onu da başka bir yazıda paylaşırım.

Giderayak Game&Watch platformuna ait birkaç bilgi kırıntısı daha vereyim:

  • İlk oyun 1980 tarihli Ball, son oyun 1991 tarihli Mario the Juggler oldu.
  • En popüler oyunlarından Mario’nun aynı adı taşıyan kahramanının ismi orijinalinde Jumpman’di. Asıl ismini 1980 yılında çok zorda olan ABD ofisini kiralayan ve süreli geciken kirayı sormak için kapıya gelen Mario Seagale’den almıştı.
  • Mario’nun mantar yiyerek büyüyüp küçülmesi meşhur Alice Harikalar Diyarı’nda öyküsünden alıntıdır.
  • Maria karakterinin yaratıcısı tasarımcı Shigeru Miyamoto saç çizmede beceriksiz olduğu için kafasına bir şapka yerleştirerek sıyırmayı tercih etmişti.
  • 30. yılı şerefine popüler Game&Watch oyunlarının anahtarlık versiyonları piyasaya sürüldü. Bende de iki tanesi var ve hala arada alıp oynuyorum.

Gunpei Yokoi, 56 yaşında 100 milyondan fazla insanın hayatına girerek onları eğlendirmeyi başarmış biri olarak hayata gözlerini yumdu. Ben de o insanlardan biriyim.

Bu yazı da ona bir minnet borcudur.

Yorumlar

15 yanıt

  1. iCon avatarı

    hiç merak etmemiştim; bunları yapan kişi kim diye… Ya da hep bir ekip işi sanmıştım; böyle bir dehayı arkasında görmek…. ben de üzüldüm şimdi; bu da bana ders olsun!

  2. harun avatarı

    Aşk oteli projesi tutsaydı oyun piyasası ne olurdu acaba. Ayrıca bu Hiroshi Yamauchi hiç gözüm tutmadı trafik kazasının ayarlamış olmasın.

  3. Korhan avatarı

    Ne güzel günlerdi, iyi ki hatırlattınız! Geymvaç derdik, haftalık değiştokuş yapardık sınıfta, iki katlıları çıkmıştı, sonra üç katlıları da çıktı galiba.
    Sabahları alarmını kurar uyanır okula giderdik, tenefüsleri onunla oynayarak geçirirdik…

  4. Ali Görkem avatarı

    Hayatı filmlere konu olacak bir adamlardan….

  5. Erdal avatarı

    gerçekten harika bir insan. bir de hayatını film yapmak fikri de hiç yabana atılır bir iş değil. hollywoodtan önce işe el atılsa iyi olur 🙂

  6. […] hakkındaki teknostaljik yazısının bir kısmını sitemize ekliyoruz, devamını okumak için buraya tıklayabilirsiniz. Gunpei Yokoi ismini hiç duymamış olabilirsiniz. Ben size biraz […]

  7. ilker böler avatarı

    hazırlıktayken 1983 yılında tam bir yıl para biriktirip tahtakaleden 2 katlısını almıştım babamla. hala severim bu oyunları.

  8. commodore avatarı

    Sadece oyunun tarihini değil Game&Watch sayesinde benim de tarihimi değiştirmiş kişiymiş kendisi. Sayenizde tanıştık…

  9. Nazmi avatarı

    Ya olsa hala oynanır. Bunları satan bi yer bulmak lazım :S

  10. […] her şeye rağmen hala biriktirdiğim, buldukça bir kenara koyduğum şeyler yok değil. Saatler, Game&Watch‘lar, eski bilgisayarlar, kurşun askerler, zarlar (FRP’ler hariç zar ile oynanan […]

  11. […] yerine sanal (elektronik) kadınlarla ilişkiyi tercih etmesiydi. En çok tercih edilen başlık Nintendo Gameboy platformundaki Love+ oyunuymuş (denemek için Gameboy’u çekmeceden çıkarttım ama […]

  12. […] yerine sanal (elektronik) kadınlarla ilişkiyi tercih etmesiydi. En çok tercih edilen başlık Nintendo Gameboy platformundaki Love+ oyunuymuş (denemek için Gameboy’u çekmeceden çıkarttım ama […]

  13. Gamze b avatarı
    Gamze b

    Mario Polonya kökenli diye biliyordum ben de. Nintendoyla iliskisini su anda öğrenmiş oldum. Enteresan.

  14. […] sanal (elektronik) kadınlarla ilişkiyi tercih etmesiydi. En çok tercih edilen başlık Nintendo Gameboy platformundaki Love+ oyunuymuş (denemek için Gameboy’u çekmeceden çıkarttım ama […]

Görüşlerinizi paylaşın: