Podcast nedir, yapmak için ne gerekir?

Zamandan ve cihazdan bağımsız yayınları takip edebilmek için internetin sunduğu nimetlerden birine dair genel bir bakış.

Radyoyu oldum olası sevdim. Hala çalışma masamdan banyoma kadar her yerde radyom var. Yatarken de Tunein hesabımla internetten dinlemeye devam ediyorum. Radyodan müzik dinlemeyi oldum olası sevmedim. Benim meseles talk radio. Bu alanın alimleriyse ABD (NPR yayınları) ve İngiltere (BBC). Bağımsız örnekler de az değil.

Bıraktığı ilk izlenimin aksine talk radio birinin sürekli konuştuğu tarzı tanımlamıyor. Talk radio aslen bir moderatör sunucu eşliğinde isteyen herkesin bağlanıp fikrini söylediği (hani şu NTV Radyo’daki Halkın Sesi tarzı) yayınlara verilen isim. Birçok ülkede gün boyu bu şekilde yayın yapan radyolar var. Keşke bizde de olsaydı. Ama (konuşmaya bu kadar meraklı bir millet olmamıza rağmen) Türkiye’de nedense böyle bir radyo kurulamadı.

Sohbet ağırlıklı radyolarda ilkokul çağlarımdan beri dinlemeyi bırakamadığım radyoysa beraber büyüdüğüm TRT Radyo 1. Ne var ki son dönemde neredeyse tamamen dini programlarla doldu ve heyecanını kaybetti. Yine de özellikle gündüz kuşağında gayet keyifli yapımlar devam ediyor. Kaçırdıkça podcast aralığıyla takip ediyorum.

Nedir bu podcast?

Podcast, isminin ortaya çıkışını dahi takip ettiğim bir mesele. iPod’un salgın gibi yayıldığı, pıtrak gibi taklitlerinin çıktığı, cep telefonlarınn henüz müzik dinleme konusunda çok iddialı olmadığı yıllarda iPod ve Broadcast (yayın) terimlerinin harmanından doğdu. MTV’nin en popüler VJ’lerinden Adam Curry‘nin fikrini Dave Winer‘ın RSS ortamına uyarlamasıyla o zamana kadar var olmayan, ilginç bir şekilde kimsenin aklına gelmemiş bir şey ortaya çıkmıştı.

Bu sayede aynen RSS ile bir sitenin içeriğine abone olur gibi (örneğin bu site) ses dosyası içeren RSS’lere abone olarak yayınlar takip edilebilecek, yeni bölümler eklendiğinde yine özel podcast uygulamalarıyla otomatik olarak indirilecek (download) ve istendiği an bilgisayar ya da herhangi bir cihazdan dinlenebilecekti.

Curry’nin o dönem çok ses getiren öncü yayınlarıyla podcast yayıncılığı epey popülerleşti. Geleneksel radyo programları dahi bu formatta destek vermeye başladı. Aynı dönemde Curry yayın yapmak isteyecek diğer kişilere yönelik bir web sitesi kurdu. Milyonlarca dolar yatırım alarak köşeyi döndü.

Ve sonunda iPod’un ağababası Apple olaya el attı ve iPod yazılımı içine Podcast kategorisi ekledi. iTunes’un podcast kategorisi (ABD, TR ve diğerleri) ve bir anda binlerce yayınla doldu. Aklınıza gelen HER konuda, dünyanın her yerinden, adını daha önce hiç duymadığınız kişiler harika yayınlar yapmaya başladı. Tek tıkla abone olup her sıkıldığınızda açıp dinleyebiliyordunuz. Gerisi çorap söküğü gibi geldi.

Ben de o dönem bulabildiğim her fırsatta, her yerde bu akımı tanıtmaya çalışıyordum. Hatta 2005 yılında PodcastRehberi.com adresinde bir site açtım. Basit bir arayüz kodladım, ses dosyalarını barındıracak sunucu kiraladım, basit bir kayıt ve RSS sistemi kurdum, detaylı açıklamalar, teknik sorulara cevaplar kaleme aldım ve kendi yayınımla başladım. Gel gelelim insanlar sadece dinliyordu. Birkaç heves eden kişiyse ilk adımı atmaya cesaret edemiyordu. Birkaç sene direndikten sonra siteyi kapadım (zaten o zamanki bütçem de siteyi ayakta tutmaya yetmiyordu). Ama kendi yayınlarıma devam ettim.

Seneler sonra hevesim yeniden depreşince tekrar işe koyulup eski yayını iTunes’da hortlattım, bu sitede özel bir kategori açtım ve yayına başladım. İşin zahmetini ve kendi yoğunluğumu bildiğimden daha ilk yayında bunun sürekli olmayabileceği, uzun boşluklar oluşabileceği konusunda uyarımı yaptım. Şimdi bakınca korktuğum aynen başıma gelmiş. Sezyum Efendi‘nin konuk olduğu son bölüm Şubat 2011 tarihini taşıyor. Buna ara bile denmez!

Arada bazı web radyosu yayınlarım oldu ama onları da podcast formatında yapmadığımdan buhar olup gitti (Öyle olmasını ben istedim. Arşivlenmeye değer şeyler değillerdi).

Orkestrayı toplamak

Belki garip gelecek ama en büyük sorunlarımdan biri mikrofonumun doğru dürüst bir ayağı olmamasıydı. Yeniden kaşınmaya başladığım bir anda (birkaç hafta önce) DealExtreme’den (evet, yine DX!) verdiğim siparişle en büyük sorunumu çözmeye koyuldum. Bir mikrofon ayağı (40TL), özel bir tutucu (17TL) ve sesteki patlamaları önlemek için bir siperlikten (27TL) oluşan sepet bahanelerimi tamamen ortadan kaldıracaktı. Ve bugün vuslata erdim. Montaj tamamlandığında şöyle görünüyordu (tıklayıp büyütebilirsiniz):

IMAG0647

Olaya adım atmaya hevesli olabilecekler için kullandığım diğer bileşenleri de sıralayayım:

  • Mikrofon olarak 2011’de HepsiBurada’dan (o dönem KDV dahil 440TL) aldığım USB çıkışlı MXL USB 007 kullanıyorum ve gayet memnunum.
  • Sesleri kaydedip efektler eklemek, derleyip toparlamak içinse bu konudaki en basit çözümlerden Garage Band‘i tercih ediyorum. Ama Audacity gibi ücretsiz, açık kaynaklı alternatifler de aynı işi yapmaya muktedir.
  • Müzik ağırlıklı bir yayın yapacaksanız ve sonradan prodüksiyonla fazla uğraşmak istemiyorsanız harici mixerler de işe yarar. Bunu isterseniz yazılımlarla da yapabilirsiniz. Nicecast bana fazlasıyla yetiyor örneğin.
  • RSS konusu kafa karıştırıcı olabilir. Bu konuda FeedBurner anahtar teslim çözüm sunuyor. Eğer bir WordPress blogu kullanıyorsanız sırtınızdan büyük yük kaldıracak Powerpress eklentisini kesinlikle tavsiye ederim (ücretsiz). Detaylı raporlama da sunuyor (bu site de Podcast başlığı altında onu kullanıyor).
  • WordPress sitesinde de derli toplu bir kaynak mevcut.
  • Podcast’inizi her yerde yayınlamanız mümkün. Ama iTunes’a kaydını yapmayı ihmal etmeyin. Sizi dinleyenlerin yüzde 90’ı sizi oradan bulacak ve takip edecek.
  • Podcast yayınlarını sadece dinlemek isterseniz (ki kesinlikle daha zevkli) iTunes en iyi seçenek gibi duruyor. Başka birçok seçenek de var elbette.

Elbette bir podcast için bunca yatırım yapmanıza gerek yok. Anlattığınız, aktardığınız şeyler iyiyse kimse sesinin kalitesine ya da başka bir şeyine takılmaz (en azından tahammül edebilir). Yani bilgisayarınızın yerleşik mikrofonu bile size fazlasıyla yeter. Mesele nicelik değil, nitelik.

Podcast meselesi aşağı yukarı böyle. Ayrıntılarına belki yine gireriz. Ama şimdi eski yayınların şablon dosyalarını bulmam, yeni bir akış düşünmem ve yeniden merhaba için ilk program akışını düşünmem gerekiyor.

Dinlemeye devam edin!

Yorumlar

22 yanıt

  1. safa avatarı

    daha az parayla da (ve hatta daha özgür şekilde) podcast yapmak mümkün. sony’nin 130 ila 200 tl arasında değişen ses kayıt cihazları var. 192k-mp3 formatında kayıt yapabiliyor ve oldukça iyiler http://www.sony.com.tr/product/dic-voice-and-music-recorders/icd-ux534f

    ses kayıt cihazıyla podcast yapmanın en güzel yanlarından biri de sokakta, parkta, kafede podcast yapabiliyor olmanız. cihaz masadayken ya da bir katılımcının gömlek cebindeyken bile gayet kaliteli kayıt yapabiliyor.

    örnek olarak parkta şöyle bir podcast yapmışlığım var. http://www.youtube.com/watch?v=SX8bg2AJ88I

  2. Selçuk avatarı
    Selçuk

    Şu 75euro üstündeki ürünler gümrükten nasıl geçer bize de anlatsan artık ?

    1. MserdarK avatarı

      Sipariş vermeyi deneyerek gözlemlemek mümkün. Şu güne kadar benim hiçbir siparişim gümrüğe takılmadı.

      Her şey bir yana bu tip düzenlemelerin serbest ticaret ve internet ruhuna aykırı olduğunu düşünüyorum.

      1. Görkem avatarı
        Görkem

        Sanırım çin eticaret siteleri bir şekilde (gift gibi göstererek, faturayı düşük göstererek vb) gümrükten geçiriyor böyle ufak tefek şeyleri. Yaptığınız en büyük sipariş ne kadardı acaba?

    2. Furkan Gökçe avatarı

      Bazı durumlarda, satıcıya rica ederek ücreti düşük gösterebilir ya da hediye olarak göstertebilirsiniz. Aliexpress.com adresinden yaptığım alışverişte, her ürün ayrı ayrı yollandığı için de bir problem olmadığını fark ettim. Ancak bazı siteler (focalprice.com) ürünleri toplayıp tek pakette gönderiyor ki, paket büyüdüğü için bahsettiğim yöntem işe yaramayabilir.

  3. Celal AYDINLI avatarı
    Celal AYDINLI

    Podcast bir ara tutkumdu, İstanbul trafiğindeki tek kurtuluşumdu. Harika podcastler dinlemiştim. BBC Radio4 Peter Day favorimdi, bir de BusinessWeek Technolgy & You. Bakıyorum da, 2009’dan beri bırakmışım dinlemeyi, yerini twitter & daha sonra da tabletin hayatıma girişi ile beraber TedTalks doldurmuş, son olarak da oğlum hepsini iteklemiş, baş köşeye oturmuş.

    İyi ki hatırlattınız Serdar Bey, ben bir Peter Day’a bakayım hala devam ediyor mu?

    Güncel podcastler; genel teknoloji, sosyal medya, SEO, vb., ile ilgili önerileriniz var mı?

  4. Mehmet avatarı

    Yazı çok güzel, son paragrafta “Ama şimdi eski yayınların şablon dosyalarını bulmam,
    yeni bir akış düşünmem ve yeniden merhaba için ilk program akışını düşünmem gerekiyor.”
    İşin bu kısmıyla ilgili de (yayıncılık) tecrübelerinizi yazsanız çok faydalı olabilir.

  5. Talha Okur avatarı

    Benim merak ettiğim bir nokta. Baktım ama tam anlayamadım. Skype bağlantısını nasıl aktardınız podcast’a? Windows veya linux kullanıcısı bunu nasıl yapar biliyor musunuz?

  6. Can avatarı

    Acik Bilim podcast yayinlari ender Turkce iceriklerden, meraklisina.. cepyayin.acikbilim.com

  7. Yapan AdamPR avatarı
    Yapan AdamPR

    Hocam Sezyum ile sohbeti dinledim. Arka fondaki melodi bence gereksiz hareketli. Daha yavas bir arkaplan muzik daha iyi olurdu

  8. muratemre avatarı
    muratemre

    Abi 100 tl m var oyun yayını yapmak için mikrofonlu kulaklık veya sadece mikrofon ne önerirsin

  9. Ozan Çanaklı avatarı

    Ben öneriyim:
    $19’a bu BM800 mikrofonu alabilirsin. Linki: http://www.aliexpress.com/item/Excellent-audio-processing-BM800-Dynamic-Condenser-Wired-Microphone-Mic-Sound-Studio-Recording-Kit-KTV-Karaoke-with/32259820380.html
    (yukarıdaki satışı 1000 tane satıştan %93 güvenilir oy almış, güvenebilirsin yani.)
    Youtube’a “BM800 mic review” yazarsan incelemelerini ve ses kalitesini görmüş olursun.
    Fiyat/performans 10/10.

  10. elestirisel avatarı
    elestirisel

    Yıl 2015 olsa da bu yazıya yorum yapma gereği duydum. Ben seni takip eden biriyim gördüğün gibi fakat şu zaman olmuş hala hatanı düzeltmeyi düşünmemişsen, belli ki görüşün değişmemiş, Ben senin TED konuşmanı da dinledim umarım sende beni dinler okumaktan sıkılmazsın. Misal veriyorum akıllı bir evin var ve herşeyi kontrol ediyorsun herşeye hükmediyorsun güç sende böyle bir ortamın var sayıyorum ve sana kainatın yaratıcısı, alemlerin hükümdarı olan Allah (a.c) nin dininin radyo programlarıyla doldu, heyecanını kaybetti gibi bir egoistlikle yazmaya hakkın var mı. Tahmin ediyorum o zaman sana denk geliyordu ki kendini düzeltirsin diye belli ki ama şu an bile trt radyo da senin düşüncene göre daha fazla olması gerekirken 24 saatte sadece 30 dk olan “Kainat Konuşuyor” dini programı var. Bu ülkede, sadece seni takip eden benim gibi islamı savunan insanlar bile varken, bu yazdığın hakkında burada olmasa da hakların verileceği günde dinime dil uzattığın için hesap soracağımızı bil.

    1. M. Serdar Kuzuloglu avatarı

      Siz galiba beni başka biriyle karıştırdınız. Bahsettiğiniz konularla ilgili değilim, olanlarla da bir meselem yok.

      Herkesin kendi görüşünü sonuna kadar dile getirebilmesini savundum hayatım boyunca. Kendi söz ve yazılarımda da bu blogda da gücümün yettiğince yaptığım bu. Size de öneririm.

      Benimsemediğinize tahammül bir erdemdir. İnsan böyle olduğu için insan. Yoksa börtü böcekten bir farkımız kalmazdı.

  11. onat avatarı
    onat

    Acaba yazili olanlardan ayri olarak ses kartiniz filan var miydi ? Ses oldukca temiz geliyor. Ses karti olmadanda mumkun mudur acaba cevabiniz icin simdiden tesekkurler.

  12. cagri kandemir avatarı
    cagri kandemir

    onbironsekiz.com turkce podcast

  13. sezandal9@gmail.com avatarı

    Onbironsekiz Surekli bir sekilde yeni podcastler yapiyor.

  14. Hasan avatarı
    Hasan

    Serdar abi merhabalar öncelikle. Bilgiler için sağol. Podcast yapmanın kuralları var mıdır? Yani sohbet vs. yapıyoruz tamam mesela bir şarkı çalabilir miyiz? veya telifli müzikler ne kadar süreliğine dinletilebilir. Dinletilebilirse trickleri var mıdır? Benim bildiğim radyocular aralarda konuşuyor falan ama o sanırım müzik kopyalanmasın diye. Cevabını bekliyorum.

  15. Orçun avatarı
    Orçun

    Sevgili MSerdarK bey bu yorum tarihi itibariyle bilgileri güncelleyebilir miyiz?

  16. burc avatarı

    Bilgilendirici bir yazı olmuş. Her geçen gün podcast yayınları da artıyor.
    8 Aralık 2018’de 1. power Podcast Festivali düzenleniyor. Podcast meraklıları için bulunmaz bir fırsat. Detaylar için;

    http://www.burcinyazici.com/haydi-podcast-festivaline-3859.html/

Görüşlerinizi paylaşın: