Google üstünden kendimizle yüzleşmek

Bir arama motorunun otomatik tamamlama özelliği bir toplum hakkında ne gibi bilgiler sunabilir dersiniz? Gelin bakalım.

1998 yılında Larry Page ve Sergey Brin’in üniversite tezi olarak filizlenen Google’ın kurulduğunda çok basit bir hedefi vardı: internette arama yapanları en kaliteli, muteber bilgi kaynaklarına ulaştırmak. Ve bunu o kadar iyi yaptı ki yıllar içinde bütün rakiplerini bir bir oyun dışı bıraktı (ya da marjinal paylara mahkum etti).

googleeeee

Fakat Google arama konusuna o kadar odaklanmıştı ki (ve yatırımcılardan o kadar çok para toplamıştı ki) bir gelir modeli düşünmeye fırsat bulamamıştı. Aynı dönemde Bill Gross adlı bir web girişimcisinin GoTo.com adresinden hizmet veren arama motorunda reklam destekli bir model geliştirdiğini fark edince hemen Google’a uyarlamaya karar verdiler.

Adwords adı verdikleri reklam modeli 2000 yılında böyle doğdu.

Borsaya bildirdiği bilançoya göre Google 2012 yılında 10 milyar doların üstünde net kar elde etti. Bunun devasa bir dilimi arama ilişkili reklamlardan; diğer bir anlatımla Adwords gelirlerinden oluşuyor.

Adwords, kısa bir süre içinde hem Google’ın bilançosunu hem de internetin tarihini değiştirdi.

Aramayı iyileştirmek için trendleri takip etmek; kim ne arıyor, neye tıklıyor, neyle ilgileniyor, neyle ilgilenmiyor gibi davranışları birey ve gruplar bazında izlemek Google’ı dünyanın ne büyük veritabanı haline getirdi.

Bugün kiminin haberi bile olmayan Google hizmetlerinin genel anlamda iki amacı var (kimi hizmetler her iki amaca birden yarıyor):

  • Bu bilgi yığını için yeni bilgi kırıntıları toplamak.
  • Bu bilgi yığınından faydalanarak yeni gelir modelleri yaratmak.

Bir arama motorunun (kullanıcılarını zeki yöntemlerle izlediğinde) insan hayatında ne kadar çok yer edeceğini böylece görmüş olduk. Bizim hakkımızda bildiklerinin bir kısmını paylaştığı sayfa bile birey olarak Google ile ne çok ilişkimiz olduğuna dair fikir veriyor.

Destursuz makinaların ruhu

Google’ın en ilginç özelliklerinden biri de webin yakın dönem kolaylıklarından biri olan ‘otomatik tamamlama‘ (ya da daha genel tabiriyle ‘auto-complete’). Yaptığı, bir şey ararken ne aradığımızı tahmin edip biz daha yazmadan cümlenin / sorunun sonunu getirmek (Oysa tarayıcılarda ‘yapıştır ve ara / paste and search’ işleviyle ne kadar tembelleşebileceğimizi fazlasıyla görmüştük?)

Bu hizmet, şirketin tanıtım sayfasında şöyle özetleniyor: parmakların dinlensin, hatalı yazma derdinden kurtul, sık aramalarını kolaylaştır ve faydalı bilgilere ulaş.

Açıkçası en sonda geçen ‘faydalı bilgi’ kısmı benim de sıkça kullandığım bir ayrıntı. Uzunluk ya da ağırlık birimlerini çevirme, basit hesaplar yapma gibi birçok konuda cidden zaman kazandırıyor. Havadan sudan muhabbetlere bile girmek mümkün.

Otomatik tamamlama Google kullanıcılarının sıkça yaptığı arama kalıplarının gruplanmasıyla oluşuyor. Örneğin ‘Barış Manço’ ile başlayan aramaların sonu genellikle ‘şarkı sözleri’, ‘hayatı’, ‘fotoğrafları’ gibi kelimelerle bittiğinden siz Barış Manço yazar yazmaz Google cümlenin devamını en sık yapılan arama kelimeleriyle tamamlamak için sıralıyor.

Bir toplumun bilinçaltına ulaşmak

İşte böylesine basit gibi görünen bir özellik diğer yandan bizim hakkımızda inanılmaz ayrıntılar içeriyor. Çünkü Google bizim yeni Tanrı’mız. Her şeyi görüyor, duyuyor, biliyor. Ne sorsak cevap veriyor. Hiç usanmıyor, bıkmıyor, ayıplamıyor ve sırlarımızı paylaşmıyor (ya da isim vermeden aktarıyor diyelim). En iyi arkadaşımızdan daha iyi, en bilgili dostumuzdan daha bilgili…

O zaman gelin birkaç örnekle  Türkiye’nin açık ara en çok kullanılan arama motorunun izinden zihinlerimizin dehlizlerine bakalım…

[box type=”info”]

AÇIKLAMALAR:

  • Bu sorguları Google Türkiye arama hizmetinde, Google hesabımla giriş yapmadan gerçekleştirdim. Dolayısıyla bana dair özel bir düzenlemeye tabi değil.
  • Sizin yapacağınız aramalarda farklı sonuçlar çıkabilir. Bunun sebebi Google / Gmail hesabınızla giriş yapmış olmanızdan ya da bulunduğunuz bölgenin farklılıklarındandır.
  • Bazı kelimeleri (intahar gibi) özellikle yanlış yazdım çünkü genel kullanımları bu şekilde. Doğru yazımları sonuç vermiyor.
  • Ayrıca elimden geldiğince ‘güvenli sularda’ gezmeye çalıştım. Siz kendi hayal gücünüz ekseninde çok daha ilginç sonuçlara ulaşabilirsiniz.[/box]


Yayın Tarihi:

Kategori:


Yorumlar

24 yanıt

  1. ahmet avatarı
    ahmet

    ilk yorumu yapan yine ben olayım üstad…kısa ve öz bir yazı olmuş…ellerine sağlık…

  2. Mithat AKTEL avatarı

    Serdar bey yazı çok güzel,ilk olarak auto-complete özelliği önce virüs yaz sonra korumasını ,tartışılabilir.ikinci olarak sizin ile alakalı aramada gördüğüm kadarı ile Adwords hizmeti var sizin adınızı hedef kelimeye eklemişler,reklam tetikleniyor,ama iyi optimize edilmemiş site bağlantıları rehber kayıtları sosyal ağ uzantılarıda eklenmemiş vs vs 🙂

    1. MserdarK avatarı

      Benim ismim üstünden yapılan Adwords çalışması konuşmacı ajansım tarafından yapılıyor ve hiçbir ilgim, bilgim yok bu konuda. Dolayısıyla bir yorum yapamayacağım.

  3. yigitak avatarı

    Aramaların otomatik tamamlamalarından da görüldüğü üzere, en yakınımızdan da yakın artık Google. Kimle bu kadar çok şey paylaşabiliriz ki? Göründüğü kadarıyla abartmakta da sınır tanımıyoruz. Özellikle “çok mutsuzum” aramasının “ne yapmalıyım” ile tamamlanması müthiş bir örnek olmuş. Mutluluğu bile Google’a aratmak!

    Ama elbette doğru ellerde harika bir dost olan Google’la aynı çağda yaşadığım için, “kendimi şanslı hissediyorum”

  4. @yskiyak avatarı
    @yskiyak

    Abi yazının bir yerinde yazım hatası olmuş, “gelilr” yazmışsın. Düzelt diye söylüyorum. Sonra bu yorumu silebilirsin. Bizim de sana bir faydamız olsun.

    1. MserdarK avatarı

      Düzelttim, teşekkürler.

  5. khanalpine avatarı

    Güvenlik açısından sizce gmail hesabıyla giriş yaparak mı arama yapmalıyız yoksa gmail hesabı kapalıyken mi yapmalıyız Amirim? Benim bildiğim kadarıyla ikisi arasında pek fark olmadığı. Sonuçta Google her türlü bizim hakkımızda bilgiye sahip olabiliyor. Diğer kafama takılan ise Google bu verileri başkaları ile paylaşıyor mu, mesela lise zamanlarında kimyasal deney için Google’a bomba yapımı vs. gibi bir şey yazan birisinin evine polisler falan gelmiş? Duyum da olabilir, bana inandırıcı gelmemişti.

    1. MserdarK avatarı

      Google (ya da benzeri hizmetler) farklı cihazlardan yaptığınız bağlantılarda hesabınızla giriş yapmadığınız sürece sizi eşleştiremez. Size ait bilgileri o cihaza ait kayıtlarla kısıtlı kalır. Ancak yine de giriş yapmadan kullandığınız (ve çerezleri temizlemediğiniz) bir cihazda herhangi bir sebeple giriş yaptıktan sonra aradaki anonim bilgileri tekrar hesabınızla eşleştirebilir. Bunu cihaza ait diğer parametrelerle yapması da mümkün elbette. Çerezler tek başına izleri silmeye yetmez özünde.

      Bu konuda bir hassasiyetiniz varsa tavsiyem hesabınızla giriş yapmaMAnız, Google çerezlerini baştan engellemeniz ve çerezlerinizi sık sık silmeniz. Kullandığınız tarayıcıya göre invisible ya da incognito gibi modları da kullanabilirsiniz. Bunların hepsini tarayıcı ayarlarından kolaylıkla yapabilirsiniz.

  6. Said Er avatarı
    Said Er

    Yazı için teşekkürler abi.

    Bilişimin devleri arasında çığır açan sizce hangisi?

    Google, microsoft, facebook, apple arasında.

    Yazınızda da ifade ettiğiniz gibi Google çok başka. Kullanıcı girişi dahi olmasa IP üzerinden tüm aramalar takip ediliyor. Son zamanlarda youtube için de kullanıyor bu yöntemi. E-maillerimizin dahi içeriğinden hemen yanında ilgili bir reklam yer alıyor. Bu müthiş bir şey, beni çok etkiliyo. Çok zekice yapıyorlar işlerini. Facebook ne yapacağını tam çözemedi, Allah bilir ama bu gidişle de yahoo gibi olacak.

    1. yosi avatarı
      yosi

      ilk soru bir yazı hatta tez hatta araştırma konusu 🙂

    2. Ünye avatarı

      Abi, bu sorunun cevabını bende merak ediyorum. Sence çizgisini bozmadan önümüzdeki 15-20 yıl sonunda hala birinciliğini hangisi koruyacak ?

  7. nega avatarı

    Çok vahim çok! Kütüphanelerin neden bu kadar boş kaldığını ortada. Günümüz insanının sorgulaması gereken şeylerin ne kadar uzağında olduğu ortada. Neyi nasıl kullanacağımızı bir türlü öğrenemedik. Umarım bu alışkanlı bir gün geç olmadan son bulur.

  8. Raven avatarı
    Raven

    Serdar Kuzuloğlu yazınca neden otomatik sonuçlar arasında eşinizi tavsiye ediyor??? Millet çok mu meraklı sizin eşinizin kim olduğuyla?? Eğer öyleyse tam bir manyaklık var bana göre

    1. a.ahmet avatarı

      Böyle sonuçlar çıkması normal gözükmesede algoritma hataları yüzünden olabilir. Bunun örneği çok.

    2. Furkantion avatarı
      Furkantion

      Çocuklarıve diğer aile bireyleri hakkında bilgi sahibi olmamıza rağmen serdar beyin bahsedip anlattıklarından eşi hakkında hiçbir şey yazmadığı için (ben görmedim) saklanan şeyin merak konusu olması mevzuu. Bence hiçbir şekilde manyaklık değil. Basit bir merak.

  9. Ayhan avatarı
    Ayhan

    Tip yerinde, hatta balkonu bile var(Teras bile denebilir!), akıl ve zeka at koşturuyor Serdar’da… Aslında onlar birşey aranıyorlar ve kaşınıyorlar ki herbirine sırt kaşıyıcısı gerekiyor. Serdar’ın eşini ne hakla merak ediyorlar…

  10. adige video avatarı

    Biz de şöyle bir ödev yapsaydık ne vardı sonra patlayıp gitseydi 🙂

  11. Beyzbol avatarı

    Önemli olanın ilk bulmak değilde doğru kurgulamak ve daha iyi yapmak olduğunu bize hem google search hem de adwords tarafı gösteriyor

  12. Ferhat avatarı
    Ferhat

    [imagebrowser id=48]
    şeklinde görünüyor bende, resim çıkmıyor. Farklı tarayıcılarda denedim aynı. Sizde şuan görünüyor mu resim?

    1. MserdarK avatarı

      Galerilerle ilgili bir değişiklik yapmıştım, ondan kaynaklanmış. Düzelttim. Uyarı için teşekkürler.

  13. Mehmet Aydemir avatarı

    Zaman zaman Google’in yayinladigi ‘İnandığımız on şey’i okurum… Ders niteliginde.
    http://www.google.com/intl/tr/about/company/philosophy/

  14. […] kadın teşkilatı için hazırlanan bu kampanya enteresan bir tesadüf olarak geçen sene buradaki bir yazımda da değindiğim fikri temel alıyor. Google aramalarındaki otomatik tamamlama hizmeti […]

  15. […] tamamlama hizmeti her boş vaktimde incelemek için kullandığım ve notlar çıkardığım bir mucize. Birileri de oturmuş ve Google’ın her harf için ilk hangi şirketi tavsiye ettiğini […]

  16. […] tamamlama hizmeti her boş vaktimde incelemek için kullandığım ve notlar çıkardığım bir mucize. Birileri de oturmuş ve Google’ın her harf için ilk hangi şirketi tavsiye ettiğini […]

Görüşlerinizi paylaşın: